Sử dụng máy bay không người lái và Google Earth, phát hiện hệ thống kênh đào 4.000 năm tuổi

Sử dụng hình ảnh từ máy bay không người lái và hình ảnh từ Google Earth, các nhà khảo cổ học mới đây đã phát hiện một mạng lưới kênh đào bằng đất có niên đại khoảng 4.000 năm tại khu vực ngày nay là Belize. Phát hiện này vừa được công bố vào tuần trước trên tạp chí Science Advances.

“Các hình ảnh chụp từ trên không là yếu tố quan trọng để nhận diện mô hình kênh đào zigzag độc đáo này", Eleanor Harrison-Buck, đồng tác giả nghiên cứu đến từ Đại học New Hampshire cho biết. Các kênh đào này kéo dài hàng dặm qua vùng đất ngập nước.

Dự án Khảo cổ học phía Đông sông Belize cung cấp cho thấy các cuộc điều tra về các đặc điểm của kênh đất ngập nước tại CTWS của nhóm nghiên cứu tại Belize. Ảnh: AP

Nhóm nghiên cứu sau đó đã tiến hành khai quật tại khu bảo tồn động vật hoang dã Crooked Tree ở Belize. Những kênh đào cổ xưa, kết hợp với các hồ chứa nước, được sử dụng để dẫn nước và bắt các loài nước ngọt như cá da trơn. Các mũi giáo có gai được tìm thấy gần đó có thể đã được gắn vào gậy để săn bắt cá, theo đồng tác giả nghiên cứu Marieka Brouwer Burg từ Đại học Vermont.

Mạng lưới kênh đào được xây dựng cách đây khoảng 4.000 năm bởi những người bán du mục sống tại vùng đồng bằng ven biển Yucatán. Theo nghiên cứu, các kênh đào này đã được sử dụng trong khoảng 1.000 năm hoặc lâu hơn, bao gồm cả giai đoạn “hình thành” khi người Maya bắt đầu định cư tại các làng nông nghiệp lâu dài và hình thành nên một nền văn hóa đặc trưng.

Dự án Khảo cổ học phía Đông sông Belize. Ảnh: AP 

“Thật thú vị khi chứng kiến những thay đổi quy mô lớn đối với cảnh quan từ thời kỳ sớm như vậy, điều này cho thấy con người đã bắt đầu các hoạt động xây dựng từ rất lâu”, nhà khảo cổ học Claire Ebert từ Đại học Pittsburgh nhận xét.

Vào thời kỳ đỉnh cao của nền văn minh Maya, người dân ở đây đã xây dựng các ngôi đền, đường xá, kim tự tháp và nhiều công trình kiến trúc khác. Họ cũng phát triển các hệ thống chữ viết, toán học và thiên văn học phức tạp. Theo Ebert, các nhà khoa học biết nhiều hơn về thời kỳ này bởi có nhiều địa điểm khảo cổ quan trọng đã được phát hiện.

Bàn thờ mô tả 16 vị vua trong triều đại kế vị của thành phố được nhìn thấy bên trong di tích khảo cổ Copan, tại Copan Ruinas, Honduras ngày 3/7/2021. Ảnh: AP

Tuy nhiên, nghiên cứu mới này tiết lộ mối liên hệ giữa cư dân thời kỳ đầu với sự phát triển của văn hóa Maya sau này. Những kênh đào cổ xưa dùng để bắt cá có thể đã góp phần hỗ trợ sự trỗi dậy của các kim tự tháp Maya, vượt lên trên những cánh rừng nhiệt đới ở Yucatán.

Stela M và Cầu thang tượng hình được nhìn thấy bên trong di tích khảo cổ Copan, tại Copan Ruinas, Honduras ngày 3/7/2021. Ảnh: AP

Ở góc độ thực tiễn, các kênh đào bắt cá đã giúp cư dân thời kỳ đầu trong khu vực này đa dạng hóa chế độ ăn uống và nuôi sống dân số ngày càng tăng, tạo nền tảng cho sự phát triển văn hóa rực rỡ về sau.