Phát hiện mỏ vàng chiếm 99% trữ lượng toàn Trái Đất, nằm yên chỉ chờ khai thác nhưng không ai có thể chạm đến
(Thị trường tài chính) - Số lượng vàng bị "khóa chặt" trong mỏ này có trữ lượng khổng lồ, lớn nhất trong lịch sử.
Vàng là kim loại nặng, thuộc nhóm nguyên tố hiếm trên Trái Đất, được hình thành từ các sự kiện vũ trụ cực đoan khi các sao neutron va chạm với nhau. Tuy nhiên, lượng vàng thực sự tồn tại trên hành tinh của chúng ta là bao nhiêu và con người đã khai thác được bao nhiêu cho đến nay, vẫn là câu hỏi thu hút sự quan tâm của giới khoa học.
Theo Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS), trong suốt lịch sử, con người đã khai thác khoảng 206.000 tấn vàng từ đá và trầm tích sông suối. Phần lớn lượng vàng này hiện được sử dụng để chế tác trang sức, bên cạnh các mục đích lưu trữ và công nghiệp.
Trong khi đó, Hội đồng Vàng Thế giới (World Gold Council) đưa ra con số cao hơn, ước tính tổng lượng vàng đã được khai thác lên tới 238.391 tấn. Nếu gom toàn bộ số vàng này lại, khối lượng đó có thể tạo thành một hình lập phương với mỗi cạnh dài khoảng 22m. Theo tổ chức này, khoảng 45% lượng vàng đã khai thác được dùng làm trang sức, 22% tồn tại dưới dạng vàng miếng và tiền vàng, còn 17% được dự trữ tại các ngân hàng trung ương.
Dù đã khai thác một phần đáng kể lượng vàng có thể thu hồi hiệu quả về mặt kinh tế, Trái Đất vẫn còn các trữ lượng chưa được khai thác. Báo cáo Mineral Commodity Summaries mới nhất của USGS cho biết, khoảng 70.550 tấn vàng vẫn nằm trong các mỏ có khả năng khai thác kinh tế trên toàn cầu. Nga, Australia và Nam Phi là những quốc gia sở hữu trữ lượng vàng chưa khai thác lớn nhất, trong khi Trung Quốc dẫn đầu thế giới về sản lượng vàng khai thác và đưa ra thị trường trong năm 2024.
Giới chuyên gia phân biệt rõ giữa “trữ lượng” phần thân quặng có thể khai thác hiệu quả về mặt kinh tế và “tài nguyên”, tức các thân quặng chưa được khảo sát đầy đủ hoặc có độ tin cậy địa chất thấp hơn. Theo Hội đồng Vàng Thế giới, dựa trên dữ liệu của công ty tư vấn Metals Focus, tổng trữ lượng vàng toàn cầu hiện khoảng 60.370 tấn, trong khi tổng tài nguyên vàng ước đạt hơn 145.600 tấn.
Tuy nhiên, phần lớn vàng trên Trái Đất không tồn tại dưới dạng các mỏ tập trung. Theo Đại học California, Berkeley, những hạt vàng li ti phân bố rải rác trong lớp vỏ Trái Đất, đặc biệt phổ biến trong nước biển và đá magma, nhưng không đủ hàm lượng để khai thác. Nồng độ vàng trung bình trong lớp vỏ chỉ khoảng 4 phần tỷ, tương đương 0,004 gram trên mỗi tấn vật chất. Xưởng đúc tiền Hoàng gia Anh (The Royal Mint) ước tính, nếu cộng toàn bộ lượng vàng phân tán trong lớp vỏ, tổng khối lượng có thể lên tới khoảng 441 triệu tấn.
Dù vậy, con số này vẫn chỉ chiếm một phần rất nhỏ so với lượng vàng thực sự của hành tinh. Các nhà địa chất học cho rằng khoảng 99% vàng của Trái Đất nằm sâu trong lõi, bị “khóa chặt” cùng lõi sắt-niken, đủ để phủ toàn bộ bề mặt Trái Đất bằng một lớp vàng dày khoảng 50cm.
Theo Chris Voisey, nhà địa chất học chuyên nghiên cứu thân quặng tại Đại học Monash (Australia), khi Trái Đất hình thành và vật chất còn ở trạng thái nóng chảy, các nguyên tố nặng như vàng đã chìm xuống lõi do mật độ cao. Khoảng 99,5% khối lượng Trái Đất được hình thành trong giai đoạn này.
Phần còn lại, chiếm khoảng 0,5% khối lượng Trái Đất, đến từ “Late Heavy Bombardment”, kéo dài từ 4,1 đến 3,8 tỷ năm trước, khi hành tinh liên tục chịu các vụ va chạm của thiên thạch. Chính lượng vật chất đến muộn này chứa phần lớn vàng mà con người ngày nay tìm thấy trong đá và các mỏ quặng, bởi khi đó Trái Đất đã có lớp vỏ rắn, khiến vàng không thể chìm xuống lõi.
Từ sau giai đoạn này, tổng lượng vàng trên Trái Đất hầu như không thay đổi. Theo Voisey, lượng vàng bổ sung từ thiên thạch trong thời kỳ sau là không đáng kể, còn vàng hiện có chỉ được tái phân bố thông qua các quá trình địa chất.
Do phần lớn vàng nằm trong lõi và nồng độ vàng trong lớp vỏ phân bố không đồng đều, các nhà khoa học cho rằng việc đo lường chính xác tổng lượng vàng trên Trái Đất, cũng như xác định còn bao nhiêu vàng chưa được phát hiện, gần như là điều bất khả thi.
Theo Live Science
