Phát hiện hơn 10 tấn cá chứa chất cực độc, gây ung thư, đang trên đường ‘tuồn’ vào các nhà hàng
(Thị trường tài chính) - Đây là hợp chất cực độc, bị cấm sử dụng trong chế biến và bảo quản thực phẩm.
Việc lực lượng chức năng tỉnh Thanh Hóa phát hiện, thu giữ hơn 10 tấn cá khoai được ướp formol đậm đặc đang làm dấy lên lo ngại lớn về nguy cơ mất an toàn thực phẩm, đặc biệt trong bối cảnh hải sản nhập khẩu giá rẻ lưu thông rộng rãi trên thị trường.
Xe đầu kéo chở hơn 10 tấn cá khoai đông lạnh có chứa chất cực độc
Theo Phòng Cảnh sát kinh tế Công an tỉnh Thanh Hóa, ngày 23/12, đơn vị này phối hợp với lực lượng Cảnh sát giao thông và quản lý thị trường kiểm tra ô tô đầu kéo do Nguyễn Thanh Phương (44 tuổi, trú xã Vân Canh, tỉnh Gia Lai) điều khiển. Qua kiểm tra, lực lượng chức năng phát hiện trên xe đang vận chuyển 271 thùng cá khoai đông lạnh, tổng trọng lượng hơn 7 tấn.
Làm việc với cơ quan công an, tài xế Phương khai nhận sau khi chở hoa quả từ Tiền Giang ra Lạng Sơn, được Công ty TNHH Quốc tế Anh Minh VN (trụ sở tại Lạng Sơn) thuê vận chuyển 372 thùng cá khoai ướp đá, tổng trọng lượng gần 9,7 tấn. Số cá này được nhập khẩu từ Trung Quốc qua cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị, dự kiến giao cho các thương lái tại nhiều tỉnh từ Thanh Hóa đến Bình Định (cũ), với tiền công 20 triệu đồng.
Theo lộ trình vận chuyển, Phương đã giao 101 thùng cá khoai, trọng lượng hơn 2 tấn, cho 3 thương lái tại phường Sầm Sơn. Khi xe tiếp tục di chuyển để giao hàng cho các điểm còn lại thì bị lực lượng chức năng dừng xe kiểm tra.
Mở rộng điều tra tại các cơ sở đã nhận hàng, Công an phường Sầm Sơn phối hợp với Đội Quản lý thị trường thu giữ thêm 181 thùng cá khoai đông lạnh, trọng lượng hơn 3,3 tấn, gồm số hàng vừa được giao và hàng tồn kho. Tổng lượng cá khoai bị thu giữ trong toàn bộ vụ việc lên tới hơn 10 tấn.
Mẫu cá khoai được gửi kiểm nghiệm tại Viện Kiểm nghiệm vệ sinh an toàn thực phẩm Quốc gia (Bộ Y tế). Kết quả xét nghiệm cho thấy toàn bộ số cá đều chứa formol với hàm lượng từ 90 đến 105 mg/kg.
Nằm trong nhóm chất gây ung thư cho người, bị cấm sử dụng trong chế biến, bảo quản thực phẩm
Formol (hay formaldehyde) có công thức hóa học HCHO, là chất diệt khuẩn, chống thối rữa, thường được sử dụng trong phòng thí nghiệm để bảo quản mẫu vật. Formol thường có dạng lỏng, không màu và có mùi hăng. Ngoài ra, hợp chất này còn được ứng dụng trong sản xuất chất kết dính, dung môi, ván gỗ ép, sơn, giấy dán tường và một số loại vải tổng hợp.
Formaldehyde cũng là một sản phẩm phụ của quá trình đốt khí tự nhiên, dầu hỏa, xăng, gỗ hoặc thuốc lá. Khí thải phương tiện giao thông hay hút thuốc cũng là những nguồn formaldehyde phổ biến trong môi trường.
Năm 2004, Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Toàn cầu đã chuyển formaldehyde từ nhóm 2A (chất có khả năng gây ung thư) sang nhóm 1 - nhóm chất được xác định gây ung thư cho người. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) và Bộ Y tế Việt Nam đều nghiêm cấm sử dụng formol trong chế biến, bảo quản thực phẩm.
Theo Bộ Y tế, formol có thể xâm nhập cơ thể qua đường tiêu hóa, hô hấp và da, gây tác hại cấp tính và mạn tính. Khi hít phải, hơi formol gây kích ứng mắt, mũi, đường hô hấp, có thể dẫn đến viêm phế quản, co thắt thanh quản, viêm phổi hoặc phù phổi cấp nếu tiếp xúc ở nồng độ cao.
Khi nuốt phải, formol có thể gây viêm dạ dày - ruột cấp tính với các triệu chứng đau miệng, đau bụng dữ dội, buồn nôn, nôn ra máu, đái máu, tiếp theo là tình trạng thiểu niệu hoặc vô niệu. Tiếp xúc qua da có thể gây viêm da, dị ứng, hoại tử tại chỗ. Về lâu dài, việc tiêu thụ thực phẩm chứa formol làm tăng nguy cơ tổn thương đường tiêu hóa, viêm loét dạ dày, thực quản và nguy cơ ung thư.
Ở mức độ nhẹ, ngộ độc formol biểu hiện bằng đau đầu, mệt mỏi; mức trung bình thì khàn giọng, đau tức ngực, ho kéo dài; mức nặng có thể dẫn đến các tổn thương không hồi phục, đe dọa tính mạng.
Các nghiên cứu của Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ cho thấy việc tiếp xúc với formaldehyde gây ung thư ở động vật thí nghiệm. Ở chuột, hít phải formaldehyde liên quan đến ung thư khoang mũi và bệnh bạch cầu; khi đưa vào nước uống, chất này làm gia tăng các khối u ở dạ dày và ruột. Việc bôi formaldehyde lên da động vật cũng liên quan đến sự phát triển nhanh hơn của các loại ung thư do các hóa chất khác gây ra.
Trên thực tế, một số loại thực phẩm bị tẩm ướp formol có thể được nhận biết ở mức độ nhất định thông qua cảm quan.
Đặc điểm dễ nhận thấy là màu sắc tươi sáng bất thường, bề mặt ít nhớt, nhìn bắt mắt hơn so với hải sản tự nhiên. Chẳng hạn, hàu sau khi bị ngâm hóa chất sẽ giảm lớp nhớt tự nhiên, các nếp gấp hiện rõ, nước ngâm trong và không đục. Mực đã qua xử lý thường có màu trắng sáng bất thường, bề mặt khô hơn, ít nhớt. Hải sản tẩm ướp hóa chất hoặc formol thường có kết cấu cứng, thiếu độ đàn hồi. Mực và hàu trở nên trơn nhưng không dính; tôm có hiện tượng cứng, giòn lạ thường, dễ gãy vỡ. Trong khi đó, hải sản tươi tự nhiên luôn có mùi tanh nhẹ đặc trưng.
Cá ngâm formol thường có thịt cứng, dai, ít mùi tanh, mang đỏ, mắt trong, ruồi nhặng ít bám. Cá khô hoặc hải sản đã qua xử lý hóa chất thường trắng, cứng ngay cả khi nấu chín và gần như không có mùi. Tuy nhiên, các dấu hiệu này chỉ mang tính tham khảo, không có phương pháp thử formol tại nhà nào bảo đảm độ chính xác tuyệt đối.
Cá khoai (còn gọi là cá cháo), giá nhập khẩu từ Trung Quốc hiện vào khoảng 37.000 đồng/kg, khi đưa ra thị trường bán lẻ khoảng 130.000 đồng/kg, thấp hơn nhiều so với cá khoai tự nhiên trong nước (có giá từ 250.000 đến 350.000 đồng/kg) tùy thời điểm. Mức chênh lệch này được cho là một trong những yếu tố khiến hải sản nhập khẩu giá rẻ, kém an toàn có nguy cơ thâm nhập sâu vào thị trường.
Các cơ quan chức năng khuyến cáo người tiêu dùng lựa chọn thực phẩm tại các cơ sở uy tín, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng; đồng thời dừng sử dụng ngay khi nghi ngờ thực phẩm bị xử lý bằng hóa chất cấm. Về phía quản lý nhà nước, việc tăng cường kiểm tra, truy xuất nguồn gốc và xử lý nghiêm các hành vi sử dụng hóa chất bảo quản độc hại được xác định là giải pháp cần thiết nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Vụ việc hiện đang được cơ quan công an tiếp tục điều tra, làm rõ các tổ chức, cá nhân liên quan.
