Nhìn tháp hoa đăng ở Hà Tĩnh bằng tâm thế văn hóa đô thị, đừng vội…
(Thị trường tài chính) -Công trình mong muốn phản ánh khát vọng làm mới hình ảnh đô thị, hướng tới tinh thần năng động, hội nhập và phát triển của Hà Tĩnh.
Thời gian qua, tháp hoa đăng - công trình được xem là biểu tượng mới tại trung tâm TP. Hà Tĩnh (cũ), nay thuộc phường Thành Sen đã thu hút nhiều luồng ý kiến khác nhau.
Từ những nhận xét ban đầu về hình thức, dư luận dần mở rộng sang các tranh luận về chi phí, giá trị và ý nghĩa của công trình. Việc khen - chê là điều khó tránh với bất kỳ tác phẩm nghệ thuật công cộng nào; tuy nhiên, có lẽ đã đến lúc cần nhìn lại tháp hoa đăng bằng một tâm thế điềm tĩnh hơn, đặt nó vào đúng bối cảnh văn hóa và phát triển đô thị của Hà Tĩnh hôm nay.
Trước hết, cần ghi nhận rằng, tháp hoa đăng không phải là sản phẩm của một quyết định cảm tính hay áp đặt. Phương án kiến trúc được lựa chọn thông qua hình thức thi tuyển công khai, với sự tham gia chấm chọn của hội đồng chuyên môn thuộc Sở Xây dựng Hà Tĩnh.
Quá trình này không chỉ đánh giá khía cạnh kiến trúc, mỹ thuật mà còn xem xét các yếu tố kỹ thuật như kết cấu, độ an toàn, khả năng thích ứng với điều kiện khí hậu, cũng như lựa chọn vật liệu có độ bền, phù hợp với công trình công cộng. Đồng thời, phương án phải đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn, định mức và quy chuẩn do Nhà nước ban hành, làm cơ sở cho việc lập và thẩm định dự toán đầu tư.
Điều này cho thấy cơ quan quản lý Nhà nước đã tiếp cận công trình biểu tượng bằng tinh thần khách quan, tôn trọng chuyên môn và nguyên tắc nghề nghiệp, thay vì lựa chọn theo cảm hứng hay thị hiếu tức thời.
Ở một góc nhìn rộng hơn, việc lựa chọn tháp hoa đăng còn thể hiện sự thay đổi trong tư duy làm biểu tượng đô thị. Thay vì tiếp tục đi theo lối mòn quen thuộc với những tượng đài, tháp chiến thắng mang tính minh họa trực diện và an toàn, Hà Tĩnh đã chấp nhận một ngôn ngữ tạo hình hiện đại hơn, trừu tượng hơn, giàu tính gợi mở. Đó là lựa chọn không dễ, bởi nghệ thuật đương đại thường đòi hỏi người xem thời gian để tiếp cận, chiêm nghiệm và tự hình thành cảm nhận riêng.
Nếu đặt tháp hoa đăng mới trong tương quan với biểu tượng cũ tại cùng không gian trung tâm, có thể nhận ra một sự chuyển dịch rõ rệt về tư duy thẩm mỹ đô thị. Biểu tượng cũ phù hợp với một giai đoạn phát triển trước, khi đô thị còn ưu tiên sự dễ hiểu, quen thuộc. Biểu tượng mới phản ánh khát vọng làm mới hình ảnh thành phố, hướng tới tinh thần năng động, hội nhập và phát triển trong bối cảnh mới. Sự thay đổi này, xét cho cùng, là điều tất yếu của một đô thị đang vận động.
Đối với các tranh luận xoay quanh “đẹp - xấu” hay “đắt - rẻ”, cũng cần nhìn nhận một thực tế: tháp hoa đăng hiện vẫn đang trong quá trình hoàn thiện. Không gian cảnh quan xung quanh chưa đồng bộ, hệ thống chiếu sáng mỹ thuật ban đêm - yếu tố quan trọng để tôn vinh hình khối và ngôn ngữ kiến trúc - chưa được lắp đặt đầy đủ. Công trình cũng chưa được quyết toán, chưa bàn giao hoàn thành để đưa vào sử dụng chính thức. Việc đưa ra những đánh giá dứt khoát ở thời điểm này khó tránh khỏi sự vội vàng và thiếu toàn diện.
Cũng cần nhìn tháp hoa đăng trong tổng thể các dự án chỉnh trang, làm đẹp bộ mặt đô thị trung tâm Hà Tĩnh trong giai đoạn mới. Công trình này không đứng riêng lẻ, mà nằm trong chuỗi nỗ lực xây dựng không gian công cộng hiện đại, đồng bộ hơn, góp phần định hình diện mạo mới cho khu vực trung tâm.
Khen hay chê, suy cho cùng, là quyền của mỗi người dân. Với những công trình mang tính biểu tượng, sự tranh luận thậm chí là điều tích cực, bởi nó cho thấy xã hội quan tâm và không thờ ơ. Nhưng cũng như nhiều tác phẩm nghệ thuật công cộng khác, tháp hoa đăng cần thời gian để được nhìn nhận đầy đủ. Những giá trị thực sự, nếu có, sẽ dần bộc lộ khi công trình hoàn thiện, khi hòa vào đời sống đô thị, và khi được thời gian kiểm chứng.
Biểu tượng đô thị không sinh ra để tạo nên sự đồng thuận tức thì, mà để gợi mở những cuộc đối thoại dài lâu giữa con người và không gian sống. Và có lẽ, với tháp hoa đăng, câu chuyện đẹp - xấu, đắt - rẻ rồi sẽ nhường chỗ cho một câu hỏi bền bỉ hơn: công trình ấy có đủ thời gian để trở thành một phần ký ức đô thị của Thành Sen hay không.
Câu trả lời, như nhiều biểu tượng khác, sẽ không đến từ những tranh luận hôm nay…
