Nhà giáo Nhân dân Hà Quang Văn qua đời
(Thị trường tài chính) - Sự ra đi của ông không chỉ là mất mát lớn đối với giới sân khấu mà còn để lại sự tiếc thương của bao thế hệ học trò, đồng nghiệp và khán giả yêu nghệ thuật cải lương.
Giới nghệ sĩ sân khấu Việt Nam vừa bàng hoàng đón nhận tin buồn: Nhà giáo Nhân dân Hà Quang Văn, nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Sân khấu – Điện ảnh TP.HCM đã trút hơi thở cuối cùng lúc 4 giờ 30 phút ngày 4/11/2025 tại bệnh viện do suy tim cấp, hưởng thọ 79 tuổi.
Sự ra đi của ông để lại niềm tiếc thương vô hạn cho nhiều thế hệ học trò và đồng nghiệp, những người từng được ông dìu dắt, truyền lửa đam mê sân khấu.
Sinh năm 1946 tại Hà Nội, trong một gia đình giàu truyền thống nghệ thuật, ông là con trai của NSND Ái Liên – giọng ca cải lương danh tiếng đất Bắc và doanh nhân Hà Quang Định. Lớn lên giữa tiếng đàn, lời ca và ánh đèn sân khấu, Hà Quang Văn sớm bộc lộ niềm say mê đặc biệt với cải lương. Khi mới 8 tuổi, ông đã lén cha mẹ đăng ký dự thi vào Khoa Diễn viên Cải lương của Trường Ca kịch Dân tộc (nay là Đại học Sân khấu – Điện ảnh Hà Nội).
Năm 1985, ông rời Hà Nội vào TP.HCM công tác tại Khoa Cải lương, Trường Nghệ thuật Sân khấu II, tiền thân của Trường Đại học Sân khấu – Điện ảnh TP.HCM. Trong suốt thời gian đảm nhiệm vai trò Hiệu trưởng, ông là người đặt nền móng cho chương trình đào tạo đại học đầu tiên về đạo diễn sân khấu khu vực phía Nam.
Từ tâm huyết và tầm nhìn giáo dục của ông, nhiều thế hệ đạo diễn tài năng đã trưởng thành, trong đó có Thành Hội, Minh Hạnh, Mỹ Khanh, Thanh Hiệp, Tất My Ly, Hoàng Thái Quốc, Tấn Phát, Cung Thị Ngọc Phượng, Khánh Hoàng…
Hơn nửa thế kỷ gắn bó với sân khấu cải lương, nghệ thuật Dù kê Trà Vinh và công tác giảng dạy, Nhà giáo Nhân dân Hà Quang Văn đã dàn dựng hơn 100 vở diễn, cùng hàng chục đề tài nghiên cứu về sân khấu truyền thống.
Nhiều tác phẩm của ông để lại dấu ấn sâu sắc như “Ký họa đồng bằng” (1990, tác giả Lê Duy Hạnh) hay “Quay về kỷ niệm” (1995, tác giả Huỳnh Thanh Tuấn), đoạt nhiều Huy chương vàng, Huy chương bạc tại các hội diễn sân khấu toàn quốc. Dưới bàn tay dàn dựng của ông, những vở diễn không chỉ mang đậm hơi thở dân tộc mà còn truyền tải những thông điệp nhân văn, góp phần đưa sân khấu cải lương đến gần hơn với công chúng.
Là người luôn trăn trở về việc mở rộng cơ hội học tập cho người yêu nghệ thuật, ông cùng các giảng viên phối hợp với Đài Truyền hình TP.HCM thực hiện chương trình “Sân khấu học đường” – một sáng kiến mang tính đột phá, đưa kiến thức diễn xuất đến với học sinh, sinh viên trên khắp cả nước. Chương trình đã giúp nhiều bạn trẻ tiếp cận nghệ thuật một cách gần gũi, nuôi dưỡng ước mơ trở thành diễn viên, đạo diễn, nhà biên kịch trong tương lai.
Suốt nhiều năm giảng dạy, ông không chỉ là người thầy tận tụy mà còn là điểm tựa tinh thần cho biết bao thế hệ nghệ sĩ trẻ. Nhiều học trò của ông sau này đã gặt hái thành công, trở thành gương mặt quen thuộc với khán giả như nghệ sĩ Kiều Oanh hay đạo diễn Vũ Ngọc Đãng.
Dù chính thức nghỉ hưu từ năm 2007, nhưng ông vẫn không ngơi nghỉ. Ông tiếp tục tham gia chấm thi, dàn dựng, cố vấn, thỉnh giảng – như một cách để “ở lại” cùng sân khấu và các thế hệ học trò. Ông từng nói: “Làm sao mà nghỉ ngơi cho được khi các thế hệ học trò còn cần đến tôi. Dù trút hơi thở cuối cùng, tôi vẫn muốn là điểm tựa cho lớp trẻ”.
Với những cống hiến to lớn cho nghệ thuật và sự nghiệp giáo dục, Nhà giáo Nhân dân Hà Quang Văn đã được Nhà nước trao tặng nhiều phần thưởng cao quý như Huân chương Kháng chiến chống Mỹ hạng Ba, Huân chương Lao động hạng Ba (năm 2004), Huân chương Vì thế hệ trẻ, Huân chương Vì sự nghiệp sân khấu Việt Nam… Đặc biệt, năm 2006, ông là một trong hai nhà giáo đầu tiên của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch được phong tặng danh hiệu cao quý Nhà giáo Nhân dân.
Sự ra đi của Nhà giáo Nhân dân Hà Quang Văn không chỉ là mất mát lớn đối với giới sân khấu mà còn là sự tiếc thương của bao thế hệ học trò, đồng nghiệp và khán giả yêu nghệ thuật cải lương. Cả cuộc đời ông đã sống trọn vẹn cho sân khấu, cho nghề dạy học, để lại di sản tinh thần quý giá và tấm gương sáng về niềm đam mê, lòng tận tụy cùng sự cống hiến không ngừng nghỉ cho nghệ thuật nước nhà.
