'Người bán kem dạo' nổi tiếng nhất nhì Việt Nam: Tiến sĩ sở hữu 700 sáng chế, thu về hàng trăm triệu USD
(Thị trường tài chính) -Với những đóng góp to lớn, ông đã nhận gần 20 giải thưởng và bằng khen về phát minh, đổi mới công nghệ.
“Người bán kem dạo” nổi tiếng hàng đầu Việt Nam
Tiến sĩ Nguyễn Thanh Mỹ sinh ra tại làng Thanh Mỹ, huyện Châu Thành, tỉnh Trà Vinh (nay thuộc tỉnh Vĩnh Long), trong một gia đình nghèo khó. Khi ông mới vài tuổi, cha mất tích, một mình mẹ vất vả nuôi năm người con.
Những năm 1960, gia đình ông sống trong vùng giải phóng. Mẹ ông thường xuyên vận chuyển thuốc cho du kích. Đến đầu thập niên 1970, bà bị phát hiện nên phải lánh đi nơi khác. Khi ấy, ông mới mười mấy tuổi đã phải sống cảnh không cha, vắng mẹ, vừa nuôi các em, vừa thay mẹ tiếp tế.
Thời gian đó, ông bán bánh mì, bán kem dạo để mang thuốc kháng sinh, nước biển… vào vùng giải phóng. Sự nghèo khó khiến ông bị chê bai, khinh rẻ. Để thoát nghèo, ông không ngừng học tập và đạt được nhiều thành tích.
Năm 1978, ông tốt nghiệp khoa Hóa, Trường Đại học Bách khoa TP. Hồ Chí Minh. Sau khi tốt nghiệp, trong khi bạn bè được phân công việc làm, ông lại thất nghiệp và phải đi đá bóng dạo kiếm sống. Một năm sau, ông di cư sang Canada.
Nơi đất khách quê người, ông vừa học vừa làm thêm nhiều công việc để trang trải cuộc sống và gửi tiền về giúp đỡ gia đình ở Việt Nam.
Ông tự học tiếng Anh rồi nộp đơn vào Đại học Concordia, theo học chương trình Hóa học phân tích dành cho người trưởng thành. Năm 1986, ông nhận bằng Cử nhân Hóa học phân tích tại Đại học Concordia (Canada). Đến năm 1990, ông nhận bằng Tiến sĩ Khoa học năng lượng và vật liệu tại Trung tâm Quốc gia Nghiên cứu về Năng lượng, Vật liệu và Viễn thông Canada.
Sau đó, ông tiếp tục công tác nghiên cứu tại Trung tâm Khoa học Vật liệu và Năng lượng của Canada. Nhờ sở hữu nhiều sáng chế có giá trị, Tiến sĩ Nguyễn Thanh Mỹ được mời gia nhập IBM – tập đoàn nghiên cứu công nghiệp hàng đầu thế giới, có trụ sở tại San Jose.
Ông là chủ sở hữu của khoảng 700 bằng sáng chế, trong đó nhiều phát minh độc quyền đã mang lại nguồn thu hàng chục triệu USD. Đặc biệt, công nghệ in offset kỹ thuật số do ông phát triển năm 2000 đã giúp công ty đạt doanh thu gần 300 triệu USD trong suốt 20 năm hoạt động.
Đến tháng 6/2024, Tiễn sĩ Nguyễn Thanh Mỹ được Đại học Concordia (Canada) trao bằng Tiến sĩ Luật danh dự.
Quyết định khởi nghiệp
Năm 1997, sau một chuyến công tác, ông ấp ủ ý định khởi nghiệp. Tuy nhiên, thời điểm đó, ông khá phân vân bởi công việc đang phát triển tốt, được cấp trên tin tưởng, thu nhập ổn định.
Sau khi cân nhắc kỹ lưỡng, ông quyết định khởi nghiệp tại Canada – nơi ông đã gắn bó nhiều năm. Ông thành lập Công ty American Dye Source (ADS) khi 42 tuổi. Ban đầu, trụ sở chỉ là một phòng nghiên cứu nhỏ. May mắn được thầy cô và bạn bè hỗ trợ, ông có điều kiện tiếp tục nghiên cứu. Thành công đầu tiên là vật liệu mới cho in offset CTP, đặc biệt là bột màu ADS380A, có giá sản xuất khoảng 60 USD/kg nhưng được bán với giá 25.000 USD/kg nhờ tính độc quyền.
Công ty phát triển thuận lợi, ký kết nhiều hợp đồng trị giá hàng trăm triệu USD, phân phối và chuyển giao công nghệ cho các tập đoàn lớn ở Trung Quốc, Tây Ban Nha... Sau hai năm, ông mua một hecta đất để mở rộng quy mô công ty, và sự nghiệp của ông tiếp tục thăng tiến.
Đến năm 2003, ông bất ngờ khi được vợ nhắc nhở về việc nên “khởi nghiệp ở quê hương”. Từ đó, ông quyết định trở về Việt Nam, thành lập Mỹ Lan Group - doanh nghiệp công nghệ cao đầu tiên tại Trà Vinh.
Sau khi khảo sát kỹ, ông xây dựng nhà máy tại Trà Vinh và nhờ các giảng viên Trường Đại học Bách khoa TP. Hồ Chí Minh giới thiệu kỹ sư về làm việc. Nhờ kinh nghiệm và thành công ở Canada, công ty tại Việt Nam cũng có thể sản xuất bột màu ADS380A.
Ông cho biết, doanh nghiệp của mình đã xuất khẩu sản phẩm đến 76 quốc gia, đồng thời là OEM cho một số công ty in ấn hàng đầu thế giới như Hitachi, Domino (thuộc Brother Industries), Cytronics, Ale và nhiều tập đoàn khác.
Bên cạnh công việc kinh doanh, Tiến sĩ Nguyễn Thanh Mỹ còn từng là Trưởng khoa Hóa học Ứng dụng của Trường Đại học Trà Vinh (TVU) giai đoạn 2007–2017.
Cuối năm 2015, khi gần 60 tuổi, ông tuyên bố nghỉ hưu.
Chuyển hướng với loạt ý tưởng gắn liền quê hương
Sau khi nghỉ hưu, từ gợi ý của người con trai cả về nông nghiệp thông minh và khi chứng kiến cây cối tại quê nhà (Cù lao Long Trị) dần ngả sang màu nâu do nước sông nhiễm mặn, đầu năm 2016, ông thành lập Công ty RYNAN Technologies Vietnam.
Doanh nghiệp này tập trung vào nghiên cứu, chế tạo và cung cấp các thiết bị quan trắc chất lượng nước như phao quan trắc, bơm thông minh, cảm biến đo mực nước… Mục tiêu là xây dựng mạng lưới kết nối dữ liệu trực tuyến, giúp nông dân dễ dàng theo dõi, tải ứng dụng để xác định thời điểm nước mặn - nước ngọt, từ đó chủ động ứng phó.
Tiếp nối thành công đó, RYNAN triển khai dự án hệ thống giám sát côn trùng thông minh trong khuôn khổ chương trình Quản lý dịch hại tổng hợp (IPM). Các trạm giám sát được ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để tự động nhận diện, đếm số lượng, xác định mật độ và phân loại sâu rầy, thiên địch, đồng thời cảnh báo và dự báo dịch hại sớm.
Hiện công ty đã lắp đặt hàng trăm trạm giám sát tại nhiều tỉnh, thành như Đồng bằng sông Cửu Long, Lâm Đồng, Nghệ An, Ninh Bình, Quảng Ninh… Ngoài ra, các trạm còn được triển khai tại Nhật Bản, Thái Lan, và đang tiếp tục mở rộng.
Song song đó, ông Mỹ cùng đội ngũ kỹ sư phát triển mô hình nuôi tôm công nghệ TOMGOXY, giúp tối ưu hóa việc sử dụng đất, nước và năng lượng, đồng thời giảm phát thải khí nhà kính nhờ trồng cây đước trong hệ thống nuôi.
Không dừng lại ở đó, ông còn ấp ủ nhiều dự án ứng dụng AI trong nông nghiệp, như bản đồ côn trùng toàn cầu nhằm giảm sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, hay công cụ đo khí metan trên ruộng kết hợp dữ liệu vệ tinh để phục vụ quản lý nông nghiệp bền vững.
Ngoài hoạt động kinh doanh, từ năm 2006, ông sáng lập Quỹ Nguyễn Thanh Mỹ, với tổng số tiền tài trợ hơn 62,5 tỷ đồng cho các chương trình xã hội: hỗ trợ sinh viên, xây nhà tình thương, xây cầu nông thôn, trang bị phòng vi tính cho trường tiểu học, hỗ trợ phòng và điều trị viêm gan B cho nhân viên và gia đình…
Với những đóng góp to lớn, ông đã nhận gần 20 giải thưởng và bằng khen về phát minh, đổi mới công nghệ từ Việt Nam, Mỹ, Canada và Nhật Bản. Ông cũng từng giữ vai trò Chủ tịch Hiệp hội Doanh nhân Việt Nam ở nước ngoài (2013–2024) và là Ủy viên Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các khóa VI, VII và IX.
* Tổng hợp
