Ngôi làng được ví như miền quê cổ tích, cách Hà Nội 300km, nơi có 100 ngôi nhà lợp bằng gỗ độc đáo nhất Việt Nam
(Thị trường tài chính) - Nơi đây sở hữu cảnh sắc hữu tình cùng hàng trăm ngôi nhà sàn độc đáo.
Vài năm gần đây, Sơn La trở thành một trong những tỉnh có du lịch phát triển nhanh chóng bậc nhất. Bên cạnh các điểm đến nổi bật như Tà Xùa, Mộc Châu... du khách còn cực kỳ yêu thích một nơi được ví như “miền quê cổ tích” bởi vẻ đẹp nguyên sơ, mang đậm dấu ấn văn hóa bản địa, đó là Ngọc Chiến.
Nằm ở độ cao khoảng 1.800m so với mực nước biển, xã Ngọc Chiến, tỉnh Sơn La sở hữu khí hậu trong lành, mát mẻ quanh năm, núi non hùng vĩ và đặc biệt là hàng trăm ngôi nhà sàn có kiến trúc độc đáo, tuổi đời hàng trăm năm.
Khác với những nếp nhà sàn thường thấy, nhà ở Ngọc Chiến được xây dựng rất kỳ công. Toàn bộ ngôi nhà từ cột, kèo, xà, vách đều sử dụng loại gỗ quý hiếm mang tên pơ mu.
Đặc biệt, phần mái nhà cũng sử dụng loại gỗ này để lợp, các tấm ván pơ mu được xử lý rất kỹ. Gỗ sau khi lấy về không cưa xẻ theo cách thông thường mà phải bổ thủ công thành từng tấm mỏng theo thớ, như vậy mới hạn chế tối đa được sự cong, vênh.
Đây cũng là lý do vì sao các mái nhà sàn ở Ngọc Chiến không phẳng phiu tuyệt đối như những vùng khác. Từng lớp gỗ xếp chồng lên nhau tạo thành một lớp ngói đặc biệt, kín gió, kín mưa, bền bỉ trước thời tiết suốt hàng chục, hàng trăm năm. Nó cũng trở thành minh chứng sống động cho sự bền bỉ của vật liệu truyền thống.
Theo người dân bản địa, gỗ pơ mu rất bền, nó có khả năng chống mối mọt tự nhiên. Đặc biệt, thân gỗ có chưa tinh dầu nên tỏa ra hương thơm dịu nhẹ đặc trưng. Hơn nữa, loại gỗ này còn có nhiều tác dụng, trong đó phải kể đến khả năng “điều hòa không khí”. Được biết, những nhà sàn làm bằng gỗ pơ mu vào mùa đông thì luôn ấm áo, khô ráo, mùa hè thì mát mẻ, dễ chịu, không bị nóng.
Một khảo sát mới đây cho thấy, hiện ở Ngọc Chiến còn khoảng 100 nhà sàn làm bằng pơ mu, phân bố chủ yếu tại Nà Tâu và Mường Chiến. Trong số các ngôi nhà này, có những ngôi nhà tồn tại gần 100 năm.
Hiện nay, người dân Ngọc Chiến đã dừng hẳn việc khai thác gỗ pơ mu. Thay vào đó, bà con nơi đây tiến hành khoanh vùng, trồng và bảo vệ những cây gỗ pơ mu. Chính vì vậy mà các ngôi nhà sàn làm từ loại gỗ này càng trở nên quý giá hơn bao giờ.
Vài năm gần đây, các hộ gia đình ở Ngọc Chiến cũng bắt tay vào làm du lịch. Họ tận dụng chính ngôi nhà sàn cổ của mình để cho khách thăm quan, vừa làm kinh tế, vừa quảng bá văn hóa và những nét độc đáo trong đời sống bản địa đến với đông đảo du khách trong nước, quốc tế.
Đến Ngọc Chiến vào bất cứ mùa nào trong năm, ngoài thăm quan nhà cổ, du khách còn có cơ hội chiêm ngưỡng cảnh sắc nguyên sơ đẹp đến nao lòng, những không gian văn hóa truyền thống độc đáo của bà con nơi đây, tận mắt chiêm ngưỡng vạt đồi hoa sơn tra phủ trắng như bước ra từ cổ tích…
Giữa nhịp sống hiện đại, những ngôi nhà sàn lợp mái pơ mu ở Ngọc Chiến vẫn lặng lẽ tồn tại, bền bỉ như những chứng nhân của thời gian. Không chỉ là di sản kiến trúc quý giá của đồng bào, đó còn là nền tảng để vùng quê cổ tích giữa núi rừng Tây Bắc phát triển du lịch xanh, bền vững, giữ trọn vẹn hồn cốt văn hóa truyền thống.
