Mức sinh trung bình của Việt Nam trong năm 2025 ‘thoát đáy’
(Thị trường tài chính) - Dù mức sinh trung bình đã có dấu hiệu khả quan hơn so với năm 2024, song vẫn chưa đạt mức sinh thay thế 2,1 con.
Sáng 17/12/2025, Bộ Y tế - cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo quốc gia về công tác dân số và phát triển đã tổ chức Lễ mít-tinh kỷ niệm Ngày Dân số Việt Nam (26/12), kết hợp Hội nghị tổng kết công tác dân số năm 2025 và triển khai nhiệm vụ trọng tâm năm 2026.
Ông Lê Thanh Dũng, Cục trưởng Cục Dân số (Bộ Y tế), cho biết mức sinh trung bình của mỗi phụ nữ hiện đạt 1,93 con, tăng nhẹ so với năm 2024 là 1,91 con - mức thấp nhất trong lịch sử, song vẫn chưa đạt mức sinh thay thế 2,1 con.
Số liệu năm 2025 cho thấy có 20/34 tỉnh, thành phố ghi nhận tổng tỷ suất sinh tăng, 13 địa phương giảm, riêng Khánh Hòa giữ nguyên. TP Hồ Chí Minh là địa phương có mức sinh thấp nhất cả nước với 1,51 con/phụ nữ, trong khi Điện Biên cao nhất với 2,91 con/phụ nữ. Cả nước hiện có 11 tỉnh dưới 2,0 con/phụ nữ và 19 tỉnh trên 2,2 con/phụ nữ. Mặc dù mức sinh đã có những chuyển biến nhất định, song sự chênh lệch lớn giữa các vùng, miền tiếp tục đặt ra yêu cầu phải xây dựng và thực hiện các chính sách dân số linh hoạt, phù hợp với đặc thù từng địa phương.
Thực trạng trên khiến công tác dân số trong năm 2025 lỡ hẹn 5/11 chỉ tiêu đề ra, bao gồm tổng tỷ suất sinh, giảm mất cân bằng giới tính khi sinh, sàng lọc bệnh bẩm sinh ở trẻ sơ sinh và tỷ lệ người cao tuổi được khám sức khỏe định kỳ.
Liên quan đến định hướng chính sách trong thời gian tới, Luật Dân số sẽ chính thức có hiệu lực từ 1/7/2026 với nhiều nội dung mới như duy trì mức sinh thay thế, giảm mất cân bằng giới tính khi sinh, thích ứng với già hóa dân số và nâng cao chất lượng dân số. Luật cũng bãi bỏ quy định hạn chế số con, khuyến khích các cặp vợ chồng sinh đủ hai con, đồng thời loại bỏ cụm từ “mỗi cặp vợ chồng chỉ nên có từ một đến hai con”.
Ông Lê Thanh Dũng nhận định: “Dân số đang trong xu thế giảm thấp và tiếp tục xuống thấp trong thời gian tới. Theo đó có nhiều chính sách để nâng mức sinh trong thời gian tới như quyền quyết định số con, thời điểm sinh và khoảng cách sinh thuộc về mỗi cá nhân, cặp vợ chồng. Hiện nay, một số cặp vợ chồng đang có nhu cầu sinh con thứ 3 trong thời điểm này, theo đánh giá, chính sách này có thể giúp mức sinh tăng nhẹ nhưng chỉ trong ngắn hạn. Về dài hạn, xu hướng giảm sinh vẫn hiện hữu”.
Theo Cục trưởng Cục Dân số, nhóm đối tượng đang giảm sinh mạnh nhất hiện nay tập trung tại các đô thị lớn, khu công nghiệp, trong giới trí thức, văn nghệ sĩ và công chức. Kết quả khảo sát cho thấy nhiều người trong nhóm này vẫn mong muốn sinh hai con, thậm chí có thể sinh nhiều hơn, tuy nhiên những rào cản về điều kiện kinh tế, môi trường làm việc, môi trường sống và nhà ở khiến việc hiện thực hóa mong muốn còn gặp nhiều băn khoăn. Trong thời gian tới, ngành dân số sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác vận động và hoàn thiện chính sách nhằm từng bước nâng mức sinh.
Ông Dũng cho rằng, để cải thiện mức sinh trong tương lai, cần triển khai đồng bộ các giải pháp, trong đó vai trò của cấp ủy, chính quyền các cấp cùng sự tham gia của toàn xã hội giữ ý nghĩa then chốt. Song song với việc tăng cường truyền thông, ngành dân số sẽ triển khai các cuộc vận động với thông điệp “yêu nước phải sinh đủ 2 con”, qua đó góp phần bù đắp khoảng trống mức sinh thấp đang ở mức báo động hiện nay.
