Gia đình đại trí thức ở Việt Nam có 8 người con đều là GS, PGS, Tiến sĩ, các cháu là nhà khoa học đầu ngành, giữ chức vụ quan trọng
(Thị trường tài chính) - Không chỉ các con mà các cháu của cố Giáo sư, Nhà giáo Nhân dân, nhà học giả Nguyễn Lân cũng rất thành công.
Dòng họ của cố Giáo sư, Nhà giáo Nhân dân, học giả Nguyễn Lân là biểu tượng rực sáng cho truyền thống hiếu học và tinh thần cống hiến cho tri thức nước nhà.
Trải qua ba thế hệ, tính cả con cháu và dâu rể, dòng họ Nguyễn Lân đã có gần 20 người đạt học vị Giáo sư, Phó Giáo sư và Tiến sĩ, một thành tích đáng tự hào, hiếm có trong bất kỳ gia đình trí thức nào ở Việt Nam..
Cha là Giáo sư, Nhà giáo Nhân dân, nhà học giả Nguyễn Lân
Giáo sư, Nhà giáo Nhân dân, học giả Nguyễn Lân (1906-2003) được biết đến là một trong những trí thức tiêu biểu của Việt Nam. Ông có những đóng góp to lớn trong việc đặt nền móng cho ngành Tâm lý học và Giáo dục học tại Việt Nam, đồng thời là người sáng lập Khoa Tâm lý – Giáo dục của Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.
Ông nằm trong số những người đầu tiên được Nhà nước phong học hàm Giáo sư, cùng các nhà trí thức xuất sắc như Đặng Thai Mai, Hoàng Minh Giám, Trần Đại Nghĩa…
Trước Cách mạng Tháng Tám, Giáo sư Nguyễn Lân từng giảng dạy tại các trường Hồng Bàng và Thăng Long (1923-1935), các trường Quốc học Huế, Đồng Khánh, Bách Công (1935-1945).
Sau Cách mạng, ông lần lượt đảm nhiệm các vị trí quan trọng như Giám đốc Học chính Trung Bộ (1945-1946), giảng dạy tại trường Chu Văn An, Hà Nội (1946). Từ năm 1956, ông về công tác tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, sau đó giữ chức Chủ nhiệm Khoa Tâm lý – Giáo dục học cho đến khi nghỉ hưu năm 1971.
Trong suốt sự nghiệp, Giáo sư Nguyễn Lân đã biên soạn hàng loạt giáo trình có giá trị như Ngữ pháp Việt Nam (1956), Lịch sử Giáo dục thế giới (1958), Người thầy giáo XHCN (1960), Giảng dạy trên lớp (1961). Ông cũng là tác giả của nhiều từ điển uy tín: Từ điển chính tả phổ thông, Thuật ngữ tâm lý giáo dục, Từ điển Pháp - Việt, Từ điển thành ngữ, Tục ngữ Pháp - Việt…
Bên cạnh hoạt động giảng dạy và nghiên cứu, ông còn tích cực tham gia công tác xã hội. Cố Giáo sư từng là Ủy viên Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Ủy viên Thường vụ Đảng Xã hội Việt Nam và Chủ tịch đầu tiên của Hội Khuyến học Việt Nam.
Với những cống hiến xuất sắc, ông được Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư khen và tặng bằng khen và cũng nhận được nhiều phần thưởng cao quý khác như: 3 Huân chương Kháng chiến, 2 Huân chương Lao động, Huân chương Độc lập hạng Nhì và Huân chương Đại đoàn kết. Ông còn được phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân và Giải thưởng Nhà nước cho các công trình khoa học.
Vợ ông, bà Nguyễn Thị Tề, từng là nữ sinh trường Sainte Marie (Hà Nội), con gái nhà đại điền chủ Nguyễn Hữu Tiệp – người có công xây dựng Trường Tiểu học Bạch Hạc tại Việt Trì. Giáo sư Nguyễn Lân và vợ có 8 người con.
8 người con đều là Giáo sư, Phó Giáo sư, Tiến sĩ lừng danh
Ngọn lửa yêu nghề của Giáo sư Nguyễn Lân không chỉ tỏa sáng trong sự nghiệp trồng người của ông mà còn được truyền lại cho tám người con, tất cả đều chọn con đường làm thầy, dù là thầy giáo hay thầy thuốc.
Con cả Nguyễn Lân Tuất
Con trai cả của cố Giáo sư, Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Lân là Giáo sư, Tiến sĩ Khoa học, Nhạc sĩ Nguyễn Lân Tuất. Ông sinh năm 1935 tại Hà Nội.
Năm 1959, ông được cử sang Liên Xô du học và theo học ngành sáng tác âm nhạc tại Nhạc viện Leningrad (1965-1970). Từ năm 1984, ông giảng dạy tại Viện Hàn lâm Âm nhạc Novosibirsk, từng đảm nhiệm vị trí Chủ nhiệm Khoa Lý luận và Sáng tác của Nhạc viện, đồng thời là Phó Chủ tịch Hội người Việt Nam tại Nga.
Với những đóng góp đặc biệt, ông trở thành người Việt Nam đầu tiên được trao danh hiệu “Nghệ sĩ Công huân Liên bang Nga”. Trong suốt sự nghiệp của mình, Giáo sư Nguyễn Lân Tuất đã sáng tác 4 bản giao hưởng cùng 2 công trình nghiên cứu âm nhạc được xuất bản và phổ biến rộng rãi tại Nga.
Con thứ hai là Nguyễn Tề Chỉnh
Người con thứ hai trong gia đình nối nghiệp cha là Tiến sĩ Nguyễn Tề Chỉnh, nguyên giảng viên Trường Đại học Sư phạm Hà Nội. Dù ít xuất hiện trước công chúng nhưng bà được đánh giá là một nhà giáo tận tâm, chuẩn mực, giản dị và sâu sắc trong giảng dạy.
Con trai thứ ba Nguyễn Lân Dũng
Giáo sư, Tiến sĩ, Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Lân Dũng sinh năm 1938, là một trong những nhà khoa học uy tín hàng đầu trong lĩnh vực vi sinh vật học của Việt Nam. Suốt nhiều năm, ông giảng dạy và nghiên cứu tại Viện Vi sinh vật và Công nghệ sinh học – Đại học Quốc gia Hà Nội (ĐHQGHN), nơi ông để lại nhiều công trình khoa học có giá trị thực tiễn cao.
Năm 1971, Giáo sư Nguyễn Lân Dũng kết hôn với Đại tá, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Kim Nữ Hiếu, nguyên Phó Giám đốc Bệnh viện Quân y 108. Bà Hiếu là con gái cố Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Huyên, người từng giữ cương vị Bộ trưởng Bộ Giáo dục trong suốt 30 năm, tạo nên mối duyên đẹp giữa hai gia đình trí thức lớn của Việt Nam.
Ngoài sự nghiệp khoa học, Giáo sư Nguyễn Lân Dũng còn đảm nhiệm nhiều trọng trách trong các tổ chức học thuật và xã hội: Ủy viên Hội đồng Quốc gia Giáo dục và Phát triển nhân lực, Phó Chủ tịch Hiệp hội Sinh học Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội Liên lạc với người Việt Nam ở nước ngoài, Chuyên gia cao cấp của Viện Vi sinh vật và Công nghệ sinh học (ĐHQGHN). Ông từng là Đại biểu Quốc hội các khóa X, XI và XII.
Con trai thứ tư Nguyễn Lân Cường
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Lân Cường là nhà khảo cổ học, nhà nhân chủng học đồng thời là Phó Tổng Thư ký Hội Khảo cổ học Việt Nam và giảng viên Khoa Lịch sử – ĐHQGHN. Năm 2022, ông được xác lập kỷ lục “Người nghiên cứu nhiều nhất các di cốt người Việt cổ” với 1.093 cá thể.
Không chỉ là nhà khoa học tận tụy, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Lân Cường còn là một nhạc sĩ. Ông sáng tác hơn 70 tác phẩm âm nhạc, bao gồm hợp xướng và ca khúc, phần lớn dành cho thiếu nhi. Ông từng giành hàng chục giải thưởng từ Hội Âm nhạc Việt Nam, Hội Âm nhạc Hà Nội, UNICEF đến Ủy ban An toàn giao thông quốc gia.
Con trai thứ năm Nguyễn Lân Hùng
Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Lân Hùng hiện là Tổng Thư ký Hội Các ngành sinh học Việt Nam, đồng thời là giảng viên Trường Đại học Sư phạm Hà Nội. Ông là một trong những gương mặt quen thuộc của giới khoa học, được biết đến bởi những công trình nghiên cứu giá trị.
Con trai thứ sáu Nguyễn Lân Tráng
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Lân Tráng là giảng viên Bộ môn Hệ thống điện, Trường Đại học Bách khoa Hà Nội – một trong những cơ sở đào tạo kỹ thuật hàng đầu cả nước.
Trên giảng đường, ông được biết đến là người thầy tận tâm và luôn khơi dậy tinh thần sáng tạo cho sinh viên ngành điện – lĩnh vực đòi hỏi tính chính xác và tư duy logic cao. Bằng niềm đam mê nghiên cứu và tình yêu nghề, Phó Giáo sư Nguyễn Lân Tráng đã góp phần đào tạo nhiều thế hệ kỹ sư chất lượng cho nước nhà.
Con thứ bảy Nguyễn Lân Việt
Giáo sư, Tiến sĩ, Thầy thuốc Nhân dân Nguyễn Lân Việt là một trong những chuyên gia đầu ngành về tim mạch của Việt Nam.
Năm 1995, ông được bổ nhiệm làm Phó Trưởng bộ môn Tim mạch, Trường Đại học Y Hà Nội và Phó Viện trưởng Viện Tim mạch Việt Nam. Đến năm 2003, Giáo sư Nguyễn Lân Việt được tín nhiệm giữ cương vị Hiệu trưởng Trường Đại học Y Hà Nội.
Dưới sự dẫn dắt của ông, ngôi trường danh tiếng này đã đạt nhiều thành tựu nổi bật, trong đó có Huân chương Sao vàng và danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân – những phần thưởng cao quý ghi nhận nỗ lực của tập thể cán bộ, giảng viên và sinh viên nhà trường.
Với những đóng góp xuất sắc trong giáo dục và y học, năm 2008, ông được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân.
Trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học, Giáo sư Nguyễn Lân Việt đã chủ trì và tham gia 4 đề tài cấp Nhà nước, cùng nhiều đề tài cấp Bộ. Ông là tác giả của 19 đầu sách và giáo trình chuyên ngành, đồng thời công bố hơn 90 bài báo khoa học trong và ngoài nước.
Không chỉ dừng lại ở học thuật, ông còn trực tiếp tham gia hội chẩn và điều trị nhiều ca bệnh tim phức tạp tại các bệnh viện Trung ương và địa phương, góp phần quan trọng vào sự phát triển của ngành tim mạch Việt Nam.
Con thứ tám Nguyễn Lân Trung
Phó giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Lân Trung từng đảm nhiệm cương vị Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Ngoại ngữ – ĐHQGHN, đồng thời từng là Phó Chủ tịch Liên đoàn Bóng đá Việt Nam.
Các cháu kế thừa truyền thống gia đình
Không chỉ dừng lại ở 8 người con tài năng, truyền thống hiếu học của dòng họ Nguyễn Lân còn được tiếp nối rạng rỡ ở thế hệ thứ ba.
Người con cả của Tiến sĩ Nguyễn Tề Chỉnh là Đại tá Bùi Ngọc Quang - Phó Viện trưởng Viện Công nghệ Thông tin (Bộ Quốc phòng). Người con trai thứ là Tiến sĩ Bùi Ngọc Minh.
Con trai của Giáo sư Nguyễn Lân Dũng là Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Lân Hiếu, chuyên gia tim mạch hàng đầu Việt Nam, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Phó Trưởng Bộ môn Tim mạch, Trường Đại học Y Hà Nội. Con gái Nguyễn Kim Nữ Thảo cũng đang theo đuổi con đường học thuật với luận án Tiến sĩ tại Mỹ. Cháu nội Giáo sư Nguyễn Lân Dũng là Nguyễn Lân Nghĩa xuất sắc trúng tuyển vào Đại học Harvard (Mỹ) – một trong những đại học danh giá nhất thế giới.
Con trai của Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Lân Hùng là Tiến sĩ Nguyễn Lân Hùng Sơn hiện giữ chức Phó Chủ nhiệm Khoa Sinh học, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội. Anh được biết đến như một nhà điểu học trẻ đầy triển vọng.
Từ người thầy mẫu mực Nguyễn Lân – “cây đại thụ” của nền giáo dục Việt Nam đến các thế hệ con cháu hôm nay, dòng họ Nguyễn Lân vẫn không ngừng tỏa sáng bằng trí tuệ, nhân cách và khát vọng cống hiến. Những người con, người cháu của ông không chỉ nối nghiệp cha ông bằng tri thức, mà còn bằng lòng yêu nước, yêu người và tinh thần phụng sự xã hội.
Bài viết tham khảo thông tin từ :
1. GS. Nguyễn Lân - Nhân cách lớn của ngành Giáo dục - Nguyệt Hà/Báo Chính phủ
2. Huyền thoại một gia đình - Hoàng Lan Anh/Báo Người Lao Động
3. Vị giáo sư, nhà biên soạn từ điển 'vô địch' - Kiều Oanh/Báo Vietnamnet
