Dịch bệnh lạ ở Congo khiến hàng trăm người chết vẫn chưa xác định được nguyên nhân: WHO cảnh báo đại dịch mới sau COVID-19

Cộng hòa Dân chủ Congo đang phải đối mặt với một dịch bệnh bí ẩn, được gọi là Bệnh X. Theo đó, có 416 ca bệnh được báo cáo, trong đó có hơn 100 ca tử vong. Có hơn 50% số ca tử vong là trẻ em, đặc biệt là trẻ suy dinh dưỡng. Căn bệnh này bùng phát từ khu vực y tế Panzi, tỉnh Kwango, vào cuối tháng 10/2024 và đang trở thành tâm điểm chú ý trên toàn cầu.

Tình hình tại Congo

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nhóm chuyên gia gồm các nhà dịch tễ học và bác sĩ lâm sàng đã được cử đến Panzi để hỗ trợ điều tra nguyên nhân gây bệnh. 

“Chúng tôi đang nỗ lực để xác định nguyên nhân gây bệnh, hiểu rõ các con đường lây truyền và đảm bảo triển khai các hoạt động ứng phó thích hợp nhanh nhất có thể”, tiến sĩ Matshidiso Moeti, giám đốc khu vực châu Phi của WHO, cho biết trong một tuyên bố hôm 6/12.

Các triệu chứng của bệnh bao gồm sốt, đau đầu, ho, khó thở và thiếu máu, rất giống các bệnh đường hô hấp thông thường. Tuy nhiên, việc xác định nguyên nhân chính xác vẫn cần chờ các kết quả xét nghiệm từ phòng thí nghiệm tại thủ đô Kinshasa.

Đã có 416 trường hợp mắc bệnh X ở Congo được ghi nhận. Ảnh: Africa CDC

Phát biểu với các phóng viên tại Kinshasa, Bộ trưởng Y tế Congo Samuel Roger Kamba thông báo: "Chúng tôi đang trong tình trạng báo động cao nhất và chúng tôi coi đây là mức độ dịch bệnh mà chúng tôi cần theo dõi".

Ngoài ra, ông Dieudonné Mwamba, Giám đốc Viện Y tế công cộng quốc gia Congo, cho biết, Panzi là khu vực “yếu ớt” với 40% cư dân bị suy dinh dưỡng.

Trạm y tế Panzi nằm ở khu vực xa xôi, hẻo lánh của tỉnh Kwango, cách thủ đô Kinshasa của Congo khoảng 700km khiến việc tiếp cận điều tra về bệnh lạ khá khó khăn. Bộ trưởng Y tế Kamba tiết lộ các chuyên gia dịch tễ học phải mất hai ngày đường để đến được khu vực tập trung nhiều ca bệnh. 

Nơi này cũng đã bị ảnh hưởng bởi một trận dịch sốt thương hàn cách đây hai năm, và hiện đang có dấu hiệu bệnh cúm theo mùa bùng phát trở lại.

Có hơn 50% số ca tử vong là trẻ em, đặc biệt là trẻ suy dinh dưỡng. Ảnh: Xinhua

Giám đốc CDC Châu Phi, ông Jean Kaseya, cũng nhận định đợt bùng phát này làm rõ những thách thức trong việc phát hiện bệnh tật tại Congo - quốc gia rộng lớn nhưng có nhiều đợt bùng phát dịch bệnh chết người xảy ra đồng thời.

Một cư dân tại khu vực tên Claude Niongo - người có vợ và con gái 7 tuổi của anh đã tử vong vì căn bệnh này, cho biết: "Chúng tôi không biết nguyên nhân, nhưng tôi chỉ thấy sốt cao, nôn mửa... và cuối cùng là dẫn tới chết người. Bây giờ, chính quyền đang nói chuyện với chúng tôi về một dịch bệnh nhưng trong khi đó vẫn đang có vấn đề về việc chăm sóc (người bệnh) và mọi người đang chết dần".

Quốc tế nâng cao cảnh giác

Theo WHO, viêm phổi cấp tính, cúm, COVID-19, sởi và sốt rét được coi là những yếu tố gây bệnh tiềm ẩn dựa trên các dấu hiệu và triệu chứng của người mắc bệnh, các nhóm ứng phó đang giúp điều trị bệnh nhân và nâng cao nhận thức về dịch bệnh trong cộng đồng bị ảnh hưởng. Sự bùng phát này cũng đã làm dấy lên mối lo ngại về sự xuất hiện của một tác nhân gây bệnh mới có khả năng lây lan khắp thế giới chỉ vài năm sau COVID-19.

Dịch bệnh bí ẩn bùng phát tại Congo đã khiến nhiều quốc gia trên thế giới, đặc biệt là các nước châu Á như Thái Lan, Nhật Bản và Hong Kong (Trung Quốc), phải đưa ra các biện pháp phòng ngừa nghiêm ngặt nhằm ngăn chặn nguy cơ lây lan.

Chính quyền Hong Kong (Trung Quốc) đã tăng cường những biện pháp kiểm tra sức khỏe đối với tất cả chuyến bay đến từ các trung tâm trung chuyển của châu Phi (Trong ảnh: Sân bay quốc tế Hong Kong)

Tại Thái Lan, chính quyền yêu cầu theo dõi chặt chẽ lộ trình di chuyển của hành khách, đặc biệt tại các sân bay và cửa khẩu biên giới, nơi được coi là tuyến đầu trong việc kiểm soát dịch bệnh. Các cơ quan y tế địa phương đã nhận lệnh phải cập nhật thường xuyên tình hình và giám sát sát sao mọi thông tin liên quan đến dịch bệnh từ Congo.

Trong khi đó, Hong Kong (Trung Quốc) đã tăng cường kiểm tra sức khỏe tại sân bay đối với hành khách đến từ các trung tâm trung chuyển của châu Phi, đặc biệt là Johannesburg (Nam Phi) và Addis Ababa (Ethiopia). Trung tâm Bảo vệ Sức khỏe Hong Kong cho biết hành khách từ các khu vực này sẽ được kiểm tra thân nhiệt và đánh giá y tế. Nếu phát hiện các triệu chứng nghi ngờ, họ sẽ được đưa đến bệnh viện để kiểm tra chi tiết.

Tại Nhật Bản, Bộ Ngoại giao nước này đã ra khuyến cáo người dân hạn chế đi du lịch tới các khu vực bị ảnh hưởng trừ khi thật sự cần thiết. Các biện pháp này nhằm đảm bảo an toàn sức khỏe cộng đồng trong bối cảnh nguy cơ bùng phát dịch bệnh mới vẫn đang được đánh giá.

Những động thái này cho thấy các quốc gia đang hết sức thận trọng trong việc ngăn chặn nguy cơ lây lan của dịch bệnh bí ẩn này, đặc biệt sau những bài học từ đại dịch Covid-19.

*Tổng hợp: VTV.vn, Báo Sức khỏe & Đời sống, WHO, Africa CDC, Hãng tin AP