'Đệ nhất danh ca' có cha là NSND bậc thầy, từng sở hữu 'rương tiền to bằng cái bàn', qua đời khi đang ở đỉnh cao sự nghiệp
(Thị trường tài chính) - Bà sở hữu âm sắc lạ, phong thái biểu diễn cuốn hút và ngoại hình sáng sân khấu.
Danh ca Thanh Hương (tên thật Nguyễn Thị Thanh Hương, sinh năm 1936 tại TP. HCM) thuộc thế hệ nghệ sĩ cải lương nổi bật ở miền Nam thập niên 1950-1960. Bà sinh ra trong gia đình giàu truyền thống nghệ thuật: Cha là NSND Năm Châu - “đệ nhất nghệ sĩ” của sân khấu Việt; mẹ là nghệ sĩ Tư Sạng - giọng ca lẫy lừng trước năm 1945.
Chất giọng thiên phú với âm sắc lạ, được tôn vinh là “Đệ nhất nữ danh ca”
Thời trẻ, Thanh Hương từng làm công chức, nhưng chất giọng thiên phú giúp bà lọt vào “mắt xanh” giới làm nghề. Những năm 1950, bà được mời cộng tác với Đài Phát thanh, chính thức bước vào con đường ca hát chuyên nghiệp.
Giữa thập niên 1950, bà nhanh chóng trở thành một trong những giọng ca được săn đón nhất miền Nam nhờ âm sắc lạ, phong thái cuốn hút và sắc vóc thừa hưởng từ cha mẹ. Cuối thập niên này, trong cuộc bình chọn của báo giới, Thanh Hương được tôn vinh là “Đệ nhất nữ danh ca”.
Giọng ca của bà xuất hiện dày đặc trong các bộ đĩa tuồng và đĩa ca lẻ do các hãng Pathé, Asia, Hoành Sơn phát hành. Nhiều bản thu được tái bản liên tục, tạo nên hiệu ứng phổ biến rộng rãi.
Năm 1952, Thanh Hương kết hôn với nghệ sĩ Văn Chung. Bà thu thanh nhiều tác phẩm được yêu thích, nổi bật là vọng cổ “Cô bán đèn hoa giấy” (sáng tác Quy Sắc, hãng Asia). Cùng lúc, Văn Chung cũng nổi danh với bộ đĩa “Võ Đông Sơ”, trở thành cặp nghệ sĩ được khán giả mến mộ.
Năm 1954, bà gia nhập đoàn Việt kịch Năm Châu và tạo dấu ấn qua vở “Người điên trong khói lửa”. Khi đoàn chuyển thành ca kịch Phước Chung, nữ nghệ sĩ tiếp tục cộng tác một thời gian rồi xuất hiện tại các đoàn Kim Thanh và Thanh Minh của bầu Năm Nghĩa.
Năm 1958, vợ chồng Thanh Hương - Văn Chung đón con gái đầu lòng, đặt tên là Hương Dạ Thủy. Đến năm 1960, họ rời đoàn Kim Chưởng và thành lập bảng hiệu riêng Thanh Hương - Văn Chung. Gánh hát nhanh chóng nhận được sự ủng hộ tại nhiều tỉnh miền Tây Nam Bộ, góp phần đào tạo thế hệ nghệ sĩ trẻ.
Trong ký ức của nghệ sĩ Kiều Trúc Phượng, gia sản của Thanh Hương thời kỳ này nhiều đến mức “rương tiền phải to bằng cái bàn”. Dù vậy, bà không tích lũy nhà đất. Kiều Trúc Phượng kể lại rằng Thanh Hương từng bảo chồng bà: “Mày hỏi vợ mày có cần tiền thì cứ lấy đi, tao cho”, nhưng khi ấy bà không nhận đồng nào, để rồi sau này nhìn lại chỉ biết cười tiếc nuối.
Sự nghiệp và gia đình của Thanh Hương - Văn Chung tưởng như trọn vẹn thì những biến cố bất ngờ xuất hiện ngay trong chính đoàn hát của họ. Khi gánh hát phát triển mạnh, Thanh Hương thường xuyên diễn cặp với nghệ sĩ Hùng Minh, tạo nên sức hút lớn trên sân khấu. Từ sự ăn ý ấy, cả hai dần công khai tình cảm và đến với nhau, khiến nghệ sĩ Văn Chung rơi vào cú sốc lớn.
Trong những năm tháng thăng hoa của sự nghiệp, Hùng Minh và Thanh Hương ở nhà tập thể dành cho các nghệ sĩ có quá trình làm việc trong đoàn hát Phước Chung. Sau đó, cả hai quyết định thành lập gánh hát Thanh Hương - Hùng Minh nhưng không lâu sau nghệ sĩ Thanh Hương qua đời vì sinh khó.
Ngày 18/4/1974, Thanh Hương hưởng dương 38 tuổi. Bà được an táng tại Nghĩa trang Chùa Nghệ Sĩ, để lại niềm tiếc thương sâu sắc trong lòng đồng nghiệp và khán giả yêu mến giọng ca lẫy lừng một thời.
Hai cuộc hôn nhân đầy biến cố
Nhắc đến Thanh Hương, công chúng không thể quên người bạn đời đầu tiên của bà - nghệ sĩ Văn Chung, sinh năm 1928, là một trong những tên tuổi lớn của cổ nhạc Việt Nam. Ông đam mê ca hát từ nhỏ và bắt đầu sự nghiệp chuyên nghiệp năm 1948 khi tham gia Việt Nam Cổ nhạc Đoàn của Đài Phát thanh Pháp Á.
Những năm đầu vào nghề, Văn Chung mang mộng trở thành kép chính, kép đẹp và sớm gây chú ý khi thu nhiều bộ đĩa cải lương cùng Thanh Hương cho các hãng Pathé, Asia, Hoành Sơn.
Ông kết hôn với Thanh Hương năm 1952. Sau đó, ông gia nhập Đoàn Việt kịch Năm Châu của NSND Nguyễn Thành Châu - cha ruột Thanh Hương và nhanh chóng được bầu Năm Châu nâng đỡ, giao nhiều vai chính. Năm 1955, ông rời đoàn Năm Châu, đầu quân cho đoàn Thanh Minh rồi Kim Chưởng, tên tuổi ngày càng được biết đến.
Thời gian này, ông nổi tiếng với vai người tình của Kiều Mộng Liên - Thanh Hương đóng trong tuồng “Nhặt cánh mai vàng” của soạn giả Thu An.
Năm 1960, vợ chồng ông lập đoàn hát Thanh Hương - Văn Chung để phát triển nghề nghiệp. Khi vợ công khai tình cảm với Hùng Minh, dù cố gắng níu giữ, ông không thể thay đổi lựa chọn và trở nên ông suy sụp, mất phương hướng, sau đó rời sân khấu một thời gian.
Vì miếng cơm manh áo và để quên đi nỗi đau, ông gia nhập đoàn Dạ Lý Hương. Dù từng thất bại ở giai đoạn đầu, ông bất ngờ tìm được lối đi mới khi chuyển sang diễn hài. Chủ đích ban đầu chỉ là mượn tiếng cười để khỏa lấp nỗi buồn, nhưng phong cách hài dê xồm đặc trưng, kết hợp các tình huống té gây cười đã tạo nên thương hiệu “hề dê”, “hề té” Văn Chung, giúp ông trở thành một trong những nghệ sĩ hài nổi bật nhất thập niên 1960-1970.
Cũng chính nhờ diễn hài, ông gặp người phụ nữ thứ hai của đời mình - một doanh nhân yêu ông vì cách ông mang tiếng cười đến cho khán giả dù trong lòng chất đầy nỗi buồn.
Khán giả nhiều thế hệ nhớ Văn Chung qua những vai diễn trong các vở cải lương xã hội của đoàn Dạ Lý Hương như “Tuyệt tình ca”, “Gái bán bar”, “Thảm kịch tuổi xanh”, “Tiền rừng bạc biển”… và qua nhiều bộ phim nổi tiếng như “Lệnh bà xã”, “Triệu phú bất đắc dĩ”, “Chàng ngốc gặp hên”, “Con ma nhà họ Hứa”…
Sau 1975, Văn Chung đi diễn lại và tham gia vào nhiều vở cải lương nổi tiếng như “Tìm lại cuộc đời”, “Khách sạn hào hoa”… Ông nổi bật với loạt video hài, băng đĩa hài “Tư Ếch” mà ông vào vai nhân vật Tư Ếch.
Thập niên 2000, ông sang Mỹ định cư cùng người vợ thứ hai và sống hạnh phúc cùng nhau cho đến cuối đời. Nghệ sĩ Văn Chung hưởng thọ 91 tuổi, khép lại hành trình hơn 70 năm gắn bó với sân khấu.
Về phía NSƯT Hùng Minh, sau khi danh ca Thanh Hương qua đời, ông đi bước nữa với nghệ sĩ hát tuồng Hoa Lan - con gái của cố soạn giả Nguyễn Huỳnh, tác giả vở “Tướng cướp Bạch Hải Đường”.
