Bất ngờ phát hiện thủ đô cổ chứa căn biệt thự rộng ‘gấp đôi Nhà Trắng’ bị bỏ hoang suốt 2.700 năm dưới lòng đất

Nhóm các nhà khảo cổ học tại miền bắc Iraq vừa phát hiện các tàn tích của một biệt thự lớn, vườn hoàng gia và các công trình khác, bị chôn vùi dưới đất tại khu vực từng là thủ đô cổ Assyria Khorsabad. Phát hiện này đến từ một khảo sát từ trường mới, sử dụng các thiết bị hiện đại để nghiên cứu khu vực.

Một sinh vật huyền thoại được gọi là Lamassu, có đầu người và thân bò có cánh, trước đây được tìm thấy ở Khorsabad nằm tại Bảo tàng Khảo cổ học Viện Phương Đông của Đại học Chicago. Ảnh: AImages & Stories

Theo kết quả khảo sát, nhóm nghiên cứu quốc tế đã phát hiện cổng nước của thành phố 2.700 năm tuổi, những khu vườn cung điện có thể có và năm tòa nhà lớn, trong đó có một biệt thự có 127 phòng - gấp đôi kích thước của Nhà Trắng. Những cấu trúc chưa từng được phát hiện này đang thách thức quan điểm cho rằng Khorsabad chỉ phát triển thành một khu phức hợp cung điện vào thế kỷ 8 trước Công Nguyên, theo tuyên bố của Liên đoàn Địa vật lý Mỹ (AGU).

Jörg Fassbinder, nhà vật lý địa cầu tại Đại học Ludwig-Maximilians ở Munich và là tác giả chính của nghiên cứu, cho biết trong tuyên bố của AGU rằng tất cả những phát hiện này đều không cần khai quật. Nghiên cứu này vẫn chưa được công bố trên tạp chí khoa học chuyên ngành.

Sarah Melville, nhà sử học chuyên về Đế chế Neo-Assyria và không tham gia khảo sát Khorsabad, đã chia sẻ trong một email gửi Live Science rằng việc lập bản đồ từ xa mà Fassbinder và nhóm của ông thực hiện rất quan trọng. Bà cho biết, máy đo từ trường giúp tái tạo một bức tranh toàn diện hơn so với các hố đào thử truyền thống và không gây hư hại cho các di tích.

Các nhà nghiên cứu đã khám phá ra những bí mật của thủ đô Assyria cổ đại đã bị lãng quên từ lâu là Dur-Sharrukin ở Iraq. Ảnh: Wikimedia Commons

Hoàng đế Assyria Sargon II đã bắt đầu xây dựng thủ đô mới của mình, ban đầu được gọi là Dur-Sharrukin, có nghĩa là "Pháo đài của Sargon" vào năm 713 trước Công Nguyên. Tuy nhiên, Sargon qua đời vào năm 705 trước Công Nguyên, có thể là trước khi thủ đô này được hoàn thành và đưa vào sử dụng. Con trai của Sargon, Sennacherib, đã chuyển thủ đô sang thành Nineveh và Khorsabad bị bỏ hoang, quên lãng trong suốt hơn hai thiên niên kỷ.

Hơn 25 thế kỷ sau, các phái đoàn khảo cổ học Pháp và Mỹ lần lượt khai quật cung điện Khorsabad vào thế kỷ 19 và 20, trong đó bao gồm những tượng "Lamassu" mang hình dáng những con bò có cánh với đầu người, hiện được trưng bày tại Bảo tàng Louvre. Tuy nhiên, ngoài cung điện và những bức tường dài 1,1 x 1,1 dặm (1,7 x 1,7 km) của thành phố, thiết kế tổng thể của thủ đô cổ vẫn là một bí ẩn. Các nhà khảo cổ học cho rằng thành phố này vẫn chưa được hoàn thiện. Vào năm 2015, Khorsabad đã bị IS cướp phá và công tác khảo cổ chỉ được tiếp tục khi nhóm phiến quân Hồi giáo rút lui vào năm 2017.

Nhóm của Fassbinder đã tiến hành khảo sát từ xa vào năm 2022. Thay vì gắn máy đo từ trường lên xe cộ hay máy bay không người lái, có thể thu hút sự chú ý không mong muốn, Fassbinder và một nhà nghiên cứu khác đã mang thiết bị nặng 15kg đi bộ qua lại trên khu vực thủ đô bị chôn vùi. Họ đã làm việc trong suốt bảy ngày, phủ sóng một khu vực rộng 0,3km² - chưa đến 10% diện tích của toàn bộ khu vực.

Bản thiết kế của đế chế Assyria - dấu vết từ tính của Khorsabad, thủ đô của Sargon II. Ảnh: Jorg Fassbinder và Marco Wolf, Đại học Munich

Fassbinder cho biết trong tuyên bố rằng mỗi ngày, nhóm của ông lại phát hiện ra một điều mới. Daniele Morandi Bonacossi, nhà khảo cổ học tại Đại học Udine ở Ý, chuyên nghiên cứu Cận Đông cổ đại và không tham gia khảo sát, chia sẻ với Live Science qua email rằng những dữ liệu khổng lồ về các thủ đô Assyria chủ yếu chỉ đến từ việc nghiên cứu các kiến trúc lớn mang tính chính thức, chủ yếu là các không gian và công trình liên quan đến vua chúa. Do đó, theo ông, rất khó để có được cái nhìn đầy đủ về đời sống của những cư dân khác hoặc thậm chí xác nhận sự tồn tại của họ trong thành phố.