Một phần tư thế kỷ bản lĩnh và bền bỉ của chứng khoán Việt Nam
(Thị trường tài chính) - “25 năm không quá dài, nhưng là hành trình phát triển đầy bản lĩnh và bền bỉ” – Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đánh giá thị trường chứng khoán đã vươn lên thành kênh dẫn vốn quan trọng bậc nhất của nền kinh tế.
Ngày 28/7/2000, thị trường chứng khoán Việt Nam chính thức vận hành với phiên giao dịch đầu tiên tại Trung tâm Giao dịch Chứng khoán TP.HCM. Khi ấy, thị trường chỉ có hai doanh nghiệp niêm yết (REE và SAM), với khoảng 3.000 tài khoản giao dịch và tổng vốn hóa chưa tới 1% GDP. Khởi đầu đầy khiêm tốn nhưng mang tính lịch sử đó đã đặt nền móng cho một thị trường vốn trung và dài hạn, hoạt động minh bạch và ngày càng hiệu quả, góp phần dẫn dắt dòng vốn phục vụ phát triển kinh tế.
Tròn 25 năm sau, thị trường chứng khoán Việt Nam đã chứng kiến những bước tiến vượt bậc về quy mô, chất lượng và sức ảnh hưởng. Số lượng doanh nghiệp niêm yết và đăng ký giao dịch hiện đã vượt mốc 1.600, bao phủ hầu hết các ngành kinh tế chủ lực. Tổng vốn hóa thị trường cổ phiếu đạt khoảng 8,2 triệu tỷ đồng, tương đương gần 71% GDP. Đây là mức cao nhất trong lịch sử.
Số lượng tài khoản nhà đầu tư cũng đã vượt ngưỡng 10 triệu. Thanh khoản thị trường liên tục cải thiện, với các phiên giao dịch quy mô tỷ USD trở nên phổ biến, nhiều thời điểm vượt qua cả Thái Lan và Singapore trong khu vực ASEAN.
Không chỉ là kênh dẫn vốn, thị trường chứng khoán còn là “bệ phóng” cho sự phát triển vượt bậc của nhiều doanh nghiệp Việt. Nhiều công ty niêm yết đã lớn mạnh thành những tập đoàn có tầm ảnh hưởng khu vực. Thị trường cũng đóng vai trò trọng yếu trong tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước.
Theo thống kê, trong giai đoạn 2011–2020, hơn 650 doanh nghiệp nhà nước đã thực hiện cổ phần hóa và thoái vốn qua kênh chứng khoán, thu về hơn 229.000 tỷ đồng. Quá trình này không chỉ giúp minh bạch hoạt động doanh nghiệp, mà còn tạo ra nguồn lực lớn cho đầu tư phát triển.
“Thị trường chứng khoán đã trở thành một trong ba trụ cột tài chính quốc gia, bên cạnh hệ thống ngân hàng và bảo hiểm”, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng khẳng định tại Lễ kỷ niệm 25 năm ngày hoạt động thị trường.
Trong khuôn khổ sự kiện, hệ thống công nghệ thông tin mới cho thị trường chứng khoán Việt Nam cũng chính thức được ra mắt. Đây là một trong những nỗ lực thúc đẩy chuyển đổi số, hiện đại hóa nền tảng vận hành, tăng hiệu quả giám sát, minh bạch hóa dữ liệu và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho nhà đầu tư.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, để hiện thực hóa các mục tiêu chiến lược trong thời gian tới, đặc biệt là mục tiêu nâng hạng thị trường từ cận biên lên mới nổi, toàn ngành chứng khoán cần triển khai quyết liệt năm nhóm nhiệm vụ trọng tâm.
Trong đó, cần hoàn thiện khuôn khổ pháp lý đồng bộ, tiệm cận thông lệ quốc tế, đảm bảo ổn định, minh bạch và hiệu quả thị trường; Tổ chức vận hành thị trường an toàn, cải cách thủ tục hành chính, nâng cao năng lực giám sát, xử lý nghiêm vi phạm nhằm siết chặt kỷ cương và bảo vệ nhà đầu tư.
Bên cạnh đó, cần tái cơ cấu các trụ cột thị trường, tăng cường vai trò của nhà đầu tư tổ chức, nâng cao chất lượng hàng hóa và đa dạng hóa sản phẩm tài chính; Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số toàn diện, hiện đại hóa hệ thống giao dịch, lưu ký, giám sát và báo cáo.
