Thắng ván cược chính trị lớn nhất trong thế kỷ 21, tỷ phú Elon Musk sẽ 'làm mưa làm gió' trên đất Mỹ?
(Thị trường tài chính) - Vị tỷ phú năng động nhất thế giới sẽ làm gì khi tầm ảnh hưởng đã vào trong Nhà Trắng, đồng thời điều hành một đế chế công nghệ rộng lớn của những ước mơ?
Người dân Mỹ đã lựa chọn ông Trump tiếp quản số phận nước Mỹ trong 4 năm tiếp theo, một chiến thắng không thể thỏa mãn hơn cho những người ủng hộ ông nhiệt thành.
Nổi bật hơn cả, tỷ phú Elon Musk đã chi hơn 100 triệu USD cho các chiến dịch vận động tranh cử nhằm đưa ông Trump trở lại Nhà Trắng trên mọi mặt trận. Giờ đây, theo tờ Wall Street Journal, ông chủ của Tesla và SpaceX có thể thu được những lợi ích tài chính khổng lồ nhưng chính điều đó lại tiềm ẩn nguy cơ xung đột lợi ích chưa từng có ở cấp cao nhất của Chính phủ Mỹ.
Hàng tỷ USD doanh thu của các công ty do tỷ phú Elon Musk điều hành phụ thuộc vào các quyết định của Chính phủ, chẳng hạn như lựa chọn tên lửa phóng vệ tinh, số lượng vệ tinh được phép đưa vào quỹ đạo Trái Đất hay cho phép xe tự lái vận hành trên đường cao tốc. Với vị trí Bộ trưởng Cắt giảm chi phí đầy hứa hẹn, ông Musk có thể can thiệp vào nhiều quyết định mang lại lợi ích cho mình.
Hiện tại, vị doanh nhân này đang giám sát 6 doanh nghiệp lớn, trong đó có nhà sản xuất xe điện Tesla và công ty hàng không vũ trụ SpaceX. Đáng chú ý, các công ty của Elon Musk đã nhiều lần bị các cơ quan Chính phủ điều tra vì lo ngại về vấn đề dữ liệu người dùng, an toàn vận hành và can thiệp chính trị.
Mối quan hệ thân thiết giữa ông Trump và vị tỷ phú này được công chúng đặc biệt theo dõi, khi ứng cử viên Tổng thống ca ngợi Musk như "một trong những thiên tài phi phàm”, "một vì tinh tú có mặt trên đời" trong bài phát biểu chiến thắng trong ngày bầu cử 6/11.
Trong khi đó, cổ phiếu Tesla tăng 12% trong ngày 6/11, chạm mức cao nhất trong năm qua, cho thấy thị trường kỳ vọng lớn vào những lợi ích tiềm ẩn từ mối quan hệ thân thiết giữa vị tỷ phú này và chính quyền mới.
Tầm ảnh hưởng của Elon Musk tới 2 lĩnh vực kinh doanh và địa chính trị không chỉ giới hạn ở cuộc đua vào Nhà Trắng. Chủ nhân hãng Tesla cũng có những cuộc gặp và trao đổi không công khai với Tổng thống Nga Putin, cùng những chuyến thăm không chính thức tới Bắc Kinh và cả mối quan hệ nồng ấm với Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi.
Nhìn chung, những mối quan hệ này có thể giúp đỡ hoặc gây khó khăn cho các chính sách đối ngoại trong nhiệm kỳ sắp tới của ông Trump.
Bên cạnh đó, một số người đã bày tỏ ý kiến lo ngại bất kỳ vai trò nào của Elon Musk trong Chính phủ mới của ông Trump sắp tới cũng đều cho phép ông làm giàu cho bản thân và gây ra xung đột lợi ích.
Đáp lại những nghi ngờ về xung đột lợi ích, chỉ vài ngày trước cuộc bầu cử, ông Musk lên tiếng bằng 1 bài đăng trên X: "Tôi chưa bao giờ yêu cầu ông Trump bất kỳ sự ưu ái nào, và ông ấy cũng chưa bao giờ đề nghị tôi bất kỳ điều gì".
Sao Hỏa, tên lửa và vệ tinh
Tỷ phú Elon Musk là người được hưởng lợi nhiều nhất thông qua công ty SpaceX, khi đã ký kết hơn 15 tỷ USD hợp đồng với chính phủ trong thập kỷ qua.
Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Quốc gia (NASA) dựa vào SpaceX cho một số nhiệm vụ nổi bật nhất, bao gồm cả vận chuyển phi hành gia đến và đi từ Trạm Vũ trụ Quốc tế. Công ty này cũng là bệ phóng tên lửa chủ chốt cho Lầu Năm Góc và đang phát triển doanh nghiệp làm việc trên các chương trình vệ tinh của cộng đồng tình báo.
Musk đã đẩy nhanh số lượng và tần suất phóng tên lửa, đặc biệt là cho dòng tên lửa Starship mạnh mẽ, vốn đã nhận được hàng tỷ USD đầu tư để phát triển. Ông cũng thường xuyên lên tiếng phàn nàn về những hạn chế từ Cục Hàng không Liên bang đối với các hoạt động phóng tàu của SpaceX.
Tham vọng lớn nhất của vị doanh nhân này là góp phần vào việc con người khám phá sao Hỏa, điều mà ông coi là thiết yếu cho sự sống còn của nhân loại. Ông đã tuyên bố sẽ sử dụng ảnh hưởng của mình trong chính phủ để hiện thực hóa điều này.
Starlink, mạng vệ tinh của Musk, cũng có thể hưởng lợi từ kế hoạch 42 tỷ USD mới của Chính phủ nhằm mở rộng internet. Cả ông Trump và một ủy viên bảo thủ của FCC đều ủng hộ Starlink như một lựa chọn tốt hơn cho khu vực nông thôn so với cáp quang.
Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo tại NASA đã bày tỏ mối quan ngại về một số hành vi của Musk, bao gồm cả việc ông hút cần sa trong một buổi phát thanh trực tiếp. Sau sự cố đó, NASA đã ra lệnh đánh giá an toàn tại SpaceX và một đối thủ cạnh tranh.
Dù vậy, NASA khẳng định họ hợp tác với các nhà thầu như SpaceX vì lợi ích chung, chứ không phải vì các cá nhân cụ thể.
Tesla, xe điện
Với giá trị khoảng 800 tỷ USD, Tesla đã kiếm được hơn 2 tỷ USD vào năm 2024 từ các khoản tín dụng không khí sạch mà công ty bán cho các nhà sản xuất ô tô khác. Điều này là nhờ Đạo luật Giảm lạm phát của chính quyền Tổng thống Biden, cung cấp hàng trăm tỷ USD tiền trợ cấp để đầu tư vào các dự án năng lượng tái tạo.
Trước đây, cựu Tổng thống Trump đã từng hoài nghi về xe điện và các chính sách liên bang thúc đẩy việc sử dụng chúng, bao gồm khoản tín dụng thuế xe điện trị giá 7.500 USD. Tuy nhiên, gần đây ông đã đưa ra một lưu ý tích cực hơn, nói rằng "Tôi ủng hộ xe điện" trước những đóng góp khổng lồ từ tỷ phú Tesla cho chiến dịch tranh cử.
Chiến thắng của ông Trump có thể trao cho Elon Musk một vai trò trong việc định hình các quy định về xe tự hành - chìa khóa vàng của Tesla để phát triển thị phần. Ông Musk đã kêu gọi một quy trình phê duyệt của liên bang, trong bối cảnh một cuộc điều tra kéo dài của Cục Quản lý An toàn Giao thông Đường bộ Quốc gia đã phát hiện ra rằng tính năng Autopilot hỗ trợ người lái của Tesla đã gây ra hàng trăm "vụ va chạm có thể tránh được" và các cơ quan quản lý hiện đang đánh giá tính an toàn của tính năng "Tự lái hoàn toàn" của các dòng xe Tesla.
Mạng xã hội X
Kể từ khi bị sang tên đổi chủ vào năm 2022, nền tảng X đã phải tiếp nhận nhiều cuộc điều tra liên bang từ SEC và Ủy ban Thương mại Liên bang (FTC), dưới thời các nhà lãnh đạo chống độc quyền như ông Gary Gensler (chủ tịch SEC) và bà Lina Khan (chủ tịch FTC).
Ông Musk cũng đã từng đăng bài trên X đe dọa bà Lina Khan ‘sẽ sớm bị sa thải’ vào cuối tháng 10. Năm ngoái, SEC đã kiện Musk để thực thi lệnh triệu tập liên quan đến việc ông mua cổ phiếu Twitter và tiết lộ khoản đầu tư của mình. Musk đáp lại bằng cách kêu gọi "đại tu toàn diện" SEC.
Các công ty nhỏ hơn của Musk như xAI và Neuralink cũng có thể gặp rủi ro từ các quy định liên bang về trí tuệ nhân tạo và thiết bị cấy ghép não.
Bộ Cắt giảm chi phí Chính phủ, nếu thực sự được đưa vào hoạt động, sẽ không phải là lần đầu tiên hợp tác giữa tỷ phú Elon Musk và ông Donald Trump hợp tác. Ông chủ Tesla đã từng phục vụ trong hai hội đồng cố vấn của chính quyền Trump trước đây, trước khi rời đi để phản đối quyết định rút khỏi Hiệp định Khí hậu Paris.
Sự hỗn loạn trong liên minh trước đây của họ cũng là lời nhắc nhở rằng mối quan hệ đầy nhiệt huyết bây giờ có thể không kéo dài lâu. Cả hai người đàn ông đều sở hữu những lập trường chắc chắn và cá tính mạnh mẽ. Điều này có thể dẫn đến các xung đột trong tương lai, đặc biệt khi quyền lực và ảnh hưởng của họ tiếp tục tăng lên.
Theo WSJ
