Mỹ áp thuế 46%: Các nhóm ngành bị tác động mạnh và giải pháp ứng phó

Tác động nghiêm trọng đến xuất khẩu và tăng trưởng kinh tế

Bắt đầu từ 9/4/2025, chính quyền Tổng thống Donald Trump đã công bố áp dụng mức thuế đối ứng mới lên hàng hóa nhập khẩu từ nhiều quốc gia, trong đó Việt Nam phải đối mặt với mức thuế cao nhất: 46%. Báo cáo phân tích của VNDIRECT vừa công bố cho biết, đây là một động thái gây sốc đối với nền kinh tế Việt Nam, khi Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất, chiếm khoảng 30% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam trong năm 2024.

Theo báo cáo của VNDIRECT, mức thuế 46% là kịch bản tồi tệ nhất đối với Việt Nam. Báo cáo nhấn mạnh rằng nếu mức thuế này được áp dụng đầy đủ mà không có sự đàm phán hiệu quả, xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ có thể giảm từ 20-25%, kéo theo tổng kim ngạch xuất khẩu năm 2025 giảm 9-11% so với kịch bản không bị áp thuế. Hệ quả là, theo VNDIRECT, tăng trưởng GDP của Việt Nam có thể mất đi 2,3 điểm phần trăm – một con số đáng lo ngại đối với một nền kinh tế phụ thuộc lớn vào xuất khẩu.

Tuy nhiên, theo VNDIRECT, nếu Việt Nam thành công trong việc đàm phán để giảm mức thuế xuống còn 20-25%, tác động sẽ được hạn chế đáng kể. Khi đó, báo cáo dự đoán xuất khẩu sang Mỹ chỉ giảm khoảng 5-10%, tổng kim ngạch xuất khẩu giảm 3-5%, và tăng trưởng GDP chỉ bị ảnh hưởng ở mức 0,5-1,0 điểm phần trăm. Dù vậy, VNDIRECT nhận định rằng ngay cả trong kịch bản lạc quan này, Việt Nam vẫn phải đối mặt với những tổn thất không nhỏ.

Theo báo cáo của VNDIRECT, các ngành chịu thiệt hại nặng nhất bao gồm: Thủy sản: Nhu cầu giảm mạnh và biên lợi nhuận bị thu hẹp. Gỗ: Đối mặt với sự suy giảm đơn hàng từ Mỹ và cạnh tranh gia tăng. Bất động sản công nghiệp: Chịu ảnh hưởng từ nhu cầu đầu tư giảm sút. Ngoài ra, theo VNDIRECT, các ngành như ngân hàng, bán lẻ, công nghệ và logistics cũng sẽ bị tác động gián tiếp do sự suy yếu của nền kinh tế toàn cầu và tâm lý lo ngại trên thị trường.

Phản ứng của thị trường tài chính: Sóng gió toàn cầu

Theo báo cáo của VNDIRECT, thông tin về mức thuế đối ứng ngay lập tức gây ra biến động mạnh trên thị trường tài chính. Tại Việt Nam, báo cáo ghi nhận chỉ số VN-Index giảm gần 7% ngay sau khi công bố, đánh dấu mức giảm trong ngày lớn nhất kể từ năm 2000. Trên phạm vi toàn cầu, VNDIRECT cho biết các chỉ số lớn như S&P 500, Nikkei 225 và Hàng Seng cũng lao dốc từ 2-4%, phản ánh mức độ phụ thuộc thương mại của các khu vực này vào Mỹ.

Trong bối cảnh bất ổn, theo VNDIRECT, giá vàng tăng vọt lên mức kỷ lục 3.169 USD/ounce, trở thành kênh trú ẩn an toàn cho nhà đầu tư. Ngược lại, báo cáo chỉ ra rằng đồng USD suy yếu, với chỉ số DXY giảm xuống 101,9 – mức thấp nhất kể từ tháng 10 năm 2024. VNDIRECT cũng ghi nhận lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm giảm còn 4,08%, cho thấy nhà đầu tư đang tìm kiếm các tài sản an toàn và kỳ vọng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) có thể sớm cắt giảm lãi suất để ngăn chặn nguy cơ suy thoái.

Giải pháp ứng phó: Hành động nhanh và quyết liệt

Theo VNDIRECT, một số khuyến nghị cụ thể được đưa ra cho chính phủ và doanh nghiệp Việt Nam:

Đàm phán với Mỹ: VNDIRECT cho rằng Việt Nam cần khẩn trương tiến hành các cuộc đàm phán thương mại với Mỹ để giảm mức thuế. Báo cáo nhắc đến việc Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc dự kiến sẽ thăm Mỹ trong thời gian tới để thảo luận trực tiếp về vấn đề này. Theo VNDIRECT, kết quả của các cuộc đàm phán sẽ quyết định mức thuế cuối cùng mà Việt Nam phải chịu.

Đồng thời, VNDIRECT khuyến nghị cần kiểm soát chặt chẽ gian lận thương mại và đảm bảo tuân thủ quy tắc xuất xứ để tránh tình trạng hàng hóa từ nước khác “đội lốt” hàng Việt Nam nhằm né thuế.

Đa dạng hóa thị trường: Theo VNDIRECT, doanh nghiệp cần đẩy mạnh chiến lược mở rộng sang các thị trường khác ngoài Mỹ, tận dụng lợi thế từ các hiệp định thương mại tự do như CPTPP, RCEP và EVFTA. Báo cáo nhấn mạnh rằng với 70% kim ngạch xuất khẩu còn lại nằm ngoài thị trường Mỹ, đây là cơ hội để Việt Nam giảm sự phụ thuộc quá mức vào một đối tác duy nhất.

Tăng cường nội lực: VNDIRECT nhận định đây cũng là dịp để Việt Nam xem xét lại chiến lược phát triển kinh tế, chuyển hướng tập trung vào các động lực tăng trưởng nội tại. Báo cáo đề xuất các giải pháp như củng cố khối doanh nghiệp tư nhân, thúc đẩy khoa học công nghệ, phát triển kinh tế số và kích cầu tiêu dùng nội địa – vốn là những lĩnh vực chưa được khai thác đúng mức.

Theo báo cáo của VNDIRECT, mức thuế đối ứng 46% từ Mỹ là một đòn giáng mạnh vào kinh tế Việt Nam, nhưng cũng mở ra cơ hội để quốc gia này thay đổi chiến lược phát triển. VNDIRECT kết luận rằng thành công của các cuộc đàm phán với Mỹ, cùng với những hành động quyết liệt từ chính phủ và doanh nghiệp, sẽ là yếu tố then chốt giúp Việt Nam vượt qua giai đoạn khó khăn này. Trong bối cảnh bất ổn chính sách toàn cầu, theo VNDIRECT, sự nhanh nhạy và linh hoạt sẽ quyết định khả năng bảo vệ lợi ích kinh tế và duy trì đà tăng trưởng của Việt Nam trong tương lai.