'Khách ruột' bất ngờ quay lưng với khí đốt Nga, mở đường cho gói trừng phạt thứ 19 của EU

Hungary cuối cùng đã gật đầu với kế hoạch cấm nhập khẩu khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ Nga sau nhiều tháng đình trệ, phá vỡ thế bế tắc lâu nay và mở đường cho Liên minh châu Âu (EU) tiến gần hơn tới gói trừng phạt thứ 19 nhằm vào Moscow.

Động thái của Budapest diễn ra trong bối cảnh châu Âu và Tổng thống Mỹ Donald Trump cùng gia tăng sức ép buộc Nga chấm dứt xung đột tại Ukraine.

Trong nhiều năm, Hungary và Slovakia là 2 khách hàng lớn nhất của khí đốt Nga trong EU. Theo Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí sạch (CREA, Phần Lan), chỉ riêng tháng 8, hai nước đã chi lần lượt 450 triệu USD và 298 triệu USD để nhập khẩu khí đốt từ Nga.

Hungary đã bỏ phiếu ủng hộ đề xuất cấm nhập khẩu khí tự nhiên hóa lỏng LNG Nga. Ảnh: Oil&Gas 360 

Trước đây, hai quốc gia này thường tận dụng quyền phủ quyết trong EU để yêu cầu được miễn trừ, viện dẫn rủi ro kinh tế nếu cắt nguồn cung quá nhanh. Nhưng lần này, Thủ tướng Viktor Orban đã thay đổi lập trường.

Tập đoàn năng lượng quốc doanh MVM CEEnergy của Hungary đầu tháng 10 đã ký hợp đồng LNG kéo dài 10 năm với hãng Engie (Pháp), đảm bảo nguồn cung 400 triệu m3/năm giai đoạn 2028 – 2038. 

Ngoại trưởng Peter Szijjarto gọi đây là “trụ cột” trong chiến lược an ninh năng lượng quốc gia, đồng thời khẳng định việc đa dạng hóa không đồng nghĩa với “đóng một cánh cửa để mở một cánh cửa khác”.

Cùng thời điểm, Budapest cũng mở hướng sang Trung Á, tìm kiếm hợp tác với Turkmenistan. Quan chức Bộ Ngoại giao Adam Stifter mô tả nước này là “nguồn cung đáng tin cậy”, và kỳ vọng Turkmenistan sớm góp phần mở rộng mạng lưới khí đốt cho châu Âu – trong đó có Hungary.

Dẫu vậy, sự dịch chuyển này không đồng nghĩa với việc Budapest cắt đứt hoàn toàn với Moscow. Nước này vẫn duy trì hợp đồng mua khoảng 4,5 tỷ m3 khí đốt/năm từ Gazprom cho đến năm 2036 – dấu hiệu cho thấy Hungary vẫn cố duy trì thế cân bằng mong manh giữa lợi ích năng lượng và sức ép chính trị từ phương Tây.

Được công bố hồi tháng 9, gói trừng phạt mới nhất của EU không chỉ chặn toàn bộ các kênh nhập LNG Nga mà còn hạ trần giá dầu thô nước này xuống 47,6 USD/thùng, đưa hơn 100 tàu “bóng tối” vào danh sách trừng phạt và cấm giao dịch với những tập đoàn năng lượng hàng đầu như Gazprom hay Rosneft.

Nga chiếm tới 45% lượng khí đốt nhập khẩu của EU trước khi xung đột tại Ukraine nổ ra. Hiện nay, tỷ lệ đó đã rơi xuống còn khoảng 12%, nhờ nguồn cung thay thế từ Na Uy, Mỹ, Qatar và Bắc Phi.

Khối đặt mục tiêu đến năm 2028 sẽ chấm dứt toàn bộ các hợp đồng khí đốt dài hạn với Nga – bước đi được ví như “hồi kết của kỷ nguyên Gazprom” trong cấu trúc năng lượng châu Âu. Hiện Moscow vẫn duy trì nguồn thu khổng lồ nhờ dòng chảy dầu khí sang Trung Quốc và Ấn Độ.