Thế hệ trẻ Việt Nam bước vào kỷ nguyên vươn mình: Biết ơn quá khứ, tự thân trải nghiệm và lĩnh hội giá trị văn hóa, lịch sử

Những ngày cuối cùng của năm 2024 Âm lịch, khi nhịp sống dường như chậm lại, mỗi người có cơ hội nhìn lại những khoảnh khắc đáng nhớ đã đi qua. Trong ký ức ấy, hình ảnh nào xuất hiện đầu tiên trong tâm trí bạn?

Đó có phải là dòng người trẻ lặng lẽ, kiên nhẫn xếp hàng dưới nắng mưa để tiễn biệt cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng; là biển người hòa chung nhịp đập tự hào trong sự kiện kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ; hay là những mái nhà rực rỡ hình cờ đỏ sao vàng, như một lời khẳng định đầy kiêu hãnh về tình yêu đất nước…

Những hình ảnh ấy không chỉ khơi gợi lòng tự hào dân tộc, mà còn là minh chứng sâu sắc rằng truyền thống "uống nước nhớ nguồn" – nét đẹp văn hóa ngàn đời – vẫn mãnh liệt chảy trong huyết quản của thế hệ trẻ Việt Nam hôm nay.

Năm 2024, Việt Nam chứng kiến sự bùng nổ mạnh mẽ tình yêu với nền âm nhạc và văn hóa nội địa.

Ngay đầu năm, nền điện ảnh chứng kiến một kỷ lục chưa từng có khi lần đầu tiên - một bộ phim lịch sử do Nhà nước đầu tư sản xuất lập kỷ lục phòng vé. Ban đầu, “Đào, Phở và Piano” chỉ được công chiếu tại duy nhất một rạp, nhận về sự nghi ngại do thể loại lịch sử vốn kén người xem. Nhưng vào dịp Tết Nguyên đán năm 2024, bộ phim bất ngờ trở thành hiện tượng trên mạng xã hội, với hàng loạt bình luận, đánh giá tích cực từ cộng đồng.

Sự quan tâm vượt ngoài dự kiến khiến website đặt vé của Trung tâm Chiếu phim Quốc gia liên tục quá tải. Các suất chiếu tăng không ngừng nhưng vẫn không đáp ứng đủ nhu cầu khán giả. Cảnh tượng người dân xếp hàng dài để mua vé kéo dài suốt hai tháng, đây là điều mà chưa từng một bộ phim nào ở Việt Nam đạt được.

Ngay cả những người trong cuộc - từ đạo diễn, nhà sản xuất đến diễn viên - cũng không khỏi xúc động trước sức hút mạnh mẽ của bộ phim. Thành công này là minh chứng hùng hồn rằng, khi được tiếp cận sáng tạo và truyền tải bằng trái tim, các giá trị văn hóa và lịch sử vẫn giữ trọn sức sống mãnh liệt trong lòng công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ Việt Nam hôm nay.

Không dừng lại ở đó, mùa hè vừa qua, hai chương trình truyền hình thực tế “Anh Trai Say Hi” và “Anh Trai Vượt Ngàn Chông Gai” đã trở thành cầu nối cảm xúc, thổi bùng niềm tự hào âm nhạc truyền thống thông qua những tiết mục mỹ mãn từ 63 nghệ sĩ tài năng.

Đặc biệt, màn biểu diễn "Trống cơm" của hai thế hệ nghệ sĩ - NSND Tự Long, Soobin Hoàng Sơn và Cường Seven - không chỉ tái hiện ký ức tuổi thơ của biết bao thế hệ người Việt, mà còn truyền tải tinh thần dân tộc thông qua các nhạc cụ truyền thống.

Tiết mục ấn tượng này nhanh chóng trở thành hiện tượng, lọt top âm nhạc thịnh hành trên YouTube với gần 10 triệu lượt xem sau 5 tháng. Lấy cảm hứng từ đó, hàng loạt bạn trẻ đã trổ tài cover giai điệu “Trống cơm” bằng những nhạc cụ dân tộc như đàn bầu, đàn tranh, sáo trúc… trên TikTok, tạo nên một trào lưu vừa trẻ trung, vừa đậm đà bản sắc văn hóa.

Sự kiện kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954 - 7/5/2024) là minh chứng rõ nét nhất cho lòng yêu nước và sự biết ơn của thế hệ trẻ ngày nay. Hàng ngàn bạn trẻ từ khắp mọi miền đất nước đã không ngại đường xa đến chứng kiến sự kiện trọng đại, thiêng liêng của dân tộc, cùng với đó là vô số hình ảnh, video được chia sẻ trên mạng xã hội, ghi lại những khoảnh khắc ý nghĩa.

Trong đó, câu chuyện của Phương Thảo, một nữ sinh 21 tuổi, đã khiến nhiều người xúc động và cảm phục. Cô đã xin nghỉ học ba tháng, vượt hơn 2.000km từ TP. HCM ra Hà Nội và tiếp tục lên TP. Điện Biên Phủ để tham gia đội hình diễu binh, diễu hành.

"Mới đầu em cứ đăng ký bởi nghĩ đây là một sự kiện rất lớn. Nếu được đứng trong hàng ngũ diễu binh hẳn sẽ là trải nghiệm đáng nhớ của cuộc đời mình. Việc học thì rất quan trọng nhưng lễ diễu binh, diễu hành mừng chiến thắng này với em cơ hội thì chỉ có một lần. 10 năm trước thì em còn quá nhỏ, 10 năm sau thì em lại quá tuổi để tham dự. Vậy nên em không muốn bỏ lỡ", Phương Thảo tâm sự.

Xa gia đình, tạm gác lại việc học tập và đối mặt với sự thay đổi của thời tiết lẫn môi trường, những ngày đầu ra Bắc là khoảng thời gian đầy thử thách đối với Phương Thảo và các đồng đội. Không ít người trong số họ bị cảm cúm. Nhưng nhờ sự quan tâm chăm sóc tận tình từ các thầy cô và đội ngũ y tế, Thảo và đồng đội dần hồi phục, làm quen với thời tiết khắc nghiệt và nhịp độ tập luyện khắt khe.

Giữa những giờ tập luyện căng thẳng, Phương Thảo được người dân Điện Biên trao tặng những cử chỉ ấm áp và thân tình. Chính sự yêu thương ấy đã giúp cô gái trẻ nguôi ngoai nỗi nhớ nhà, cảm nhận được tình đồng bào nồng hậu như một liều thuốc tinh thần quý giá.

Với kinh nghiệm từ cuộc hành trình này, Phương Thảo háo hức mong chờ cơ hội tiếp tục tham gia những đợt diễu binh sau này.

Ngày 19/7/2024, triệu triệu trái tim Việt Nam như thắt lại trước sự ra đi của cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Đây là một mất mát to lớn của Đảng, đất nước, dân tộc và nhân dân ta.

Trong hai ngày Quốc tang, dòng người lặng lẽ đổ về Nhà tang lễ Quốc gia và Hội trường Thống nhất TP. HCM. Dẫu thời tiết nắng hay mưa, người dân sẵn sàng nhích từng bước để tiễn biệt người lãnh đạo kính yêu. Hình ảnh hàng nghìn người kiên nhẫn xếp hàng vào ngày 25 và 26/7/2024 sẽ mãi khắc sâu trong ký ức nhiều thế hệ.

Không ai nhắn nhủ ai, những người dân sống quanh khu vực nhà tang lễ tự nguyện hỗ trợ dòng người đến viếng. Họ tặng nước uống, đồ ăn, bật quạt hay che ô cho người chờ đợi. Khi linh cữu cố Tổng Bí thư được đưa về nơi an nghỉ cuối cùng, những hàng người xếp kín hai bên đường, nhiều người không cầm được nước mắt, đồng thanh hô vang: “Bác Trọng muôn năm!” như lời tiễn biệt đầy kính trọng và yêu thương.

Bên cạnh đó, ngay khi thông báo về Lễ Quốc tang được phát đi, hơn 4.000 đoàn viên thanh niên Thủ đô đã tình nguyện tham gia hỗ trợ. Trên các nền tảng mạng xã hội, giới trẻ lan truyền những câu nói đầy ý nghĩa và bài học từ cố Tổng Bí thư, khắc ghi tinh thần yêu nước và lối sống giản dị mà cao quý.

"Nếu là hoa hãy là hoa hướng dương; nếu là chim hãy là chim câu trắng; nếu là đá hãy là đá kim cương; nếu là người hãy là người cộng sản".

"Đừng bị cám dỗ bởi những lợi ích xấu xa, những việc làm vô liêm sỉ".

"Đời người chỉ sống có một lần, phải sống sao cho khỏi xót xa, ân hận vì những việc làm ti tiện đớn hèn vô liêm sỉ; tiền bạc lắm làm gì, chết có mang theo được đâu. Danh dự mới là điều thiêng liêng, cao quý nhất".

"Văn hóa là hồn cốt của dân tộc, nói lên bản sắc của dân tộc. Văn hóa còn thì dân tộc còn... Do đó, nếu mất văn hóa là mất dân tộc".

"Hạnh phúc của con người không phải chỉ ở chỗ nhiều tiền, lắm của, ăn ngon, mặc đẹp, mà còn ở sự phong phú về tâm hồn, được sống giữa tình thương và lòng nhân ái, lẽ phải và công bằng".

"Chúng ta đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, phát triển mạnh mẽ, toàn diện hơn so với những năm trước đổi mới. Với tất cả sự khiêm tốn, chúng ta vẫn có thể nói rằng: Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay".

"Ta là con cháu Cụ Hồ, Đảng là Đảng Cộng sản Việt Nam, dân tộc là dân tộc Việt Nam, đất nước này nhất định phải phát triển đi lên, không được phép tụt hậu so với các nước khác, không cam chịu kém người khác. Chúng ta phải xác định quyết tâm ý chí như vậy"… (Trích theo Báo Chính phủ).

Những lời nói ấy không chỉ là di sản mà còn là kim chỉ nam, giúp mọi người, đặc biệt là thế hệ trẻ, nhận ra giá trị của lòng yêu nước, sự tử tế và cống hiến. Đọc những câu chuyện, lời dạy của Tổng Bí thư, không ít người thốt lên: “Nếu có kiếp sau, mong vẫn là người Việt Nam”.

Với nhiều bạn trẻ, đặc biệt là thế hệ Gen Z, đây là dịp họ cảm nhận được sâu sắc tình yêu nước và sự gắn kết dân tộc. Lòng biết ơn dành cho một nhà lãnh đạo đáng kính đã góp phần thắp lên ngọn lửa tự hào dân tộc, khiến mỗi người thêm trân trọng những giá trị thiêng liêng của dải đất hình chữ S.

Giữa không khí thiêng liêng của dân tộc, tháng 8/2024, phong trào biến mỗi mái nhà thành một lá cờ Tổ quốc xuất hiện và nhanh chóng trở nên phổ biến. Đáng nói, phong trào này hoàn toàn tự phát, không do bất kỳ cơ quan hay tổ chức nào phát động. Ý tưởng độc đáo này được khơi nguồn từ anh Lê Quang Vũ, một người con của Vĩnh Phúc.

Anh Vũ chia sẻ, ngôi nhà anh xây dựng đầu năm 2024 là món quà dành tặng bố mẹ. Vào giữa tháng 4, tình cờ anh xem được một video về một cô gái tự vẽ lá cờ đỏ sao vàng trên mái nhà dù diện tích không lớn. Thấy ý tưởng mới mẻ và đầy ý nghĩa, anh nghĩ rằng việc này có thể lan tỏa tình yêu nước và truyền cảm hứng cho nhiều người. Với căn nhà đang xây lợp tôn đỏ sẵn có, anh quyết định thực hiện ý tưởng vẽ lá cờ Tổ quốc lên mái. Quyết định này nhanh chóng nhận được sự đồng tình và ủng hộ từ cả gia đình.

Sau khi hoàn thành tác phẩm, anh Vũ chia sẻ hình ảnh và video lên mạng xã hội. Không ngờ rằng, video của anh nhanh chóng thu hút hàng triệu lượt xem và trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều người khác "bắt trend" thực hiện.

Hàng triệu bạn trẻ trên khắp cả nước đã xem video của anh Vũ, để lại những bình luận tích cực và kêu gọi cộng đồng cùng chung tay biến ý tưởng này thành một trào lưu lan tỏa trên mạng xã hội.

Điều đặc biệt không chỉ nằm ở sự độc đáo của ý tưởng, mà còn ở cách phong trào này nhanh chóng lan tỏa mạnh mẽ trên toàn quốc. Từ các vùng núi phía Bắc, qua những làng quê miền Trung, đến các thành phố lớn ở miền Nam, người dân khắp mọi miền đều hưởng ứng nhiệt tình. Lá cờ đỏ sao vàng không chỉ xuất hiện trên mái nhà lợp tôn hay ngói, mà còn hiện diện trên cánh cửa, tường nhà và thậm chí cả trên các vật dụng hàng ngày.

Phong trào này không chỉ mang tính thẩm mỹ, mà còn chứa đựng một thông điệp sâu sắc về lòng yêu nước và niềm tự hào dân tộc. Việc vẽ lá cờ Tổ quốc lên mái nhà chính là cách mỗi người dân thể hiện tình yêu quê hương đất nước theo cách rất riêng. Chính anh Lê Quang Vũ cũng bất ngờ trước sự ủng hộ mạnh mẽ mà ý tưởng của mình nhận được. Anh chia sẻ: "Tôi chỉ mong muốn lan tỏa tình yêu quê hương đất nước đến mọi người và chứng minh rằng lòng yêu nước của người Việt Nam là bất diệt".

Bên cạnh đó, Gen Z cũng góp phần lan tỏa tình yêu lịch sử theo cách rất riêng. Trên các nền tảng mạng xã hội, họ kể lại những câu chuyện lịch sử đầy sống động thông qua góc nhìn gần gũi, dễ hiểu. Một số cái tên nổi bật như Giao Cùn (742 nghìn lượt theo dõi, cô gái góp phần tạo nên "cơn sốt" bộ phim Đào, Phở và Piano), Ỷ Lan hay Xuân Khánh? (116 nghìn lượt theo dõi)... đã khiến các sự kiện lịch sử trở nên hấp dẫn và gần gũi với giới trẻ hơn bao giờ hết.

“Từ nhỏ Giao đã yêu thích những nét độc đáo của văn hóa lịch sử, dần dà được thầy cô truyền lửa cũng thấy yêu thích lịch sử hơn. Đến năm 2021, Giao bắt đầu làm các video với nội dung lịch sử. 

Mục đích ban đầu chỉ là muốn chia sẻ các câu chuyện thú vị trong sử Việt đến với đông đảo mọi người. Sau này, Giao được tiếp xúc với lớp anh chị đi trước cùng với những người có kinh nghiệm phong phú trong lĩnh vực nghiên cứu văn hóa, lịch sử, Giao được có cái nhìn sâu hơn về văn hóa lịch sử Việt Nam”, cô nàng Giao Cùn chia sẻ.

Chưa từng có năm nào như năm 2024, khi mà các bảo tàng và di tích lịch sử trở thành những điểm đến hot, thu hút đông đảo sự quan tâm của công chúng.

Từ khi mở cửa vào tháng 11/2024, mỗi ngày, Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam thu hút hàng chục nghìn lượt khách thăm quan. Theo các chuyên gia, sức hút của Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam cho thấy người dân rất quan tâm đến giá trị lịch sử và truyền thống văn hóa giữ nước trong những trang sử hào hùng của dân tộc.

Nhận xét về hiện tượng trên, Thượng tá Nguyễn Tiến Dũng, Phó Giám đốc Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam cho biết trên Báo Thanh Tra, bảo tàng đã thu hút lượng lớn khách tham quan tạo ra “hiện tượng văn hóa” trong bối cảnh lâu nay, thiết chế bảo tàng nói chung chưa được công chúng quan tâm.

Điều này không chỉ là niềm vui riêng của Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam mà còn là niềm tự hào chung của Quân đội Nhân dân Việt Nam.

Không chỉ vậy, giới trẻ cũng ngày càng yêu thích các địa điểm lịch sử, như Bảo tàng Lịch sử TP. HCM, Nhà tù Hỏa Lò, Dinh Độc Lập... Đặc biệt, sự kiện Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội 2024 đã thu hút nhiều bạn trẻ, đồng thời mở ra cơ hội khám phá Tòa nhà Bắc Bộ Phủ khi lần đầu tiên địa danh này mở cửa đón khách.

Theo các chuyên gia, người trẻ Việt Nam luôn mang trong mình tinh thần yêu nước và lòng tự hào lịch sử văn hóa. Chỉ cần có những phương thức truyền thông hiệu quả, các địa điểm và di tích lịch sử sẽ tiếp tục tạo ra sức hút lớn, không chỉ với thế hệ trẻ mà còn với du khách trong và ngoài nước.

Mới đây nhất, ngay sau chiến thắng của đội tuyển Việt Nam trước Thái Lan tại ASEAN Cup 2024, hàng triệu người hâm mộ trên khắp cả nước đã vỡ òa trong niềm hạnh phúc. Người dân nô nức đổ ra đường ăn mừng và hình ảnh lá cờ đỏ sao vàng tung bay rực rỡ trên khắp các con phố trở thành biểu tượng của niềm tự hào dân tộc.

Hình ảnh đó khiến tôi chợt nhớ tới lời nhận xét của một phóng viên người Anh từng làm việc tại Việt Nam: “Việt Nam không phải là một quốc gia quá hâm mộ bóng đá, nhưng phải thừa nhận họ quá mến mộ lá cờ đỏ sao vàng. Bởi vậy, họ chỉ đợi những dịp nào đó để có lý do, mượn cái cớ được mang lá cờ của mình ra cùng hò hét với mọi người. Đặc biệt nhất là khi đất nước này có dịp ăn mừng về đội tuyển bóng đá của họ hoặc khi đón đoàn cầu thủ trở về.

Ở đâu cũng thấy cờ đỏ sao vàng bay rợp trời, ở đâu cũng thấy những khuôn mặt hân hoan rạng ngời, không kể thanh niên mà có cả người già, trẻ em... Tôi đã từng tác nghiệp khắp nơi trên thế giới nhưng khi đến Việt Nam thì thực sự choáng ngợp.

Ngày Tết, ngày Quốc khánh, ngày Giải phóng, ngày kỷ niệm, ngày lễ hội địa phương… nhà nào cũng treo cờ. Hiếm có một dân tộc nào lại yêu quý lá quốc kỳ của dân tộc mình hơn người dân Việt Nam…”

Trong các dịp lễ truyền thống, giới trẻ check-in cùng hình ảnh lá cờ Việt Nam ở mọi khung hình, từ quán cafe, ly trà sữa, món ăn, gánh hàng hoa, trang phục… để bày tỏ lòng biết ơn đối với những người đã hy sinh để bảo vệ Tổ quốc, khẳng định tình yêu quê hương đất nước luôn hiện hữu. Đó không chỉ là niềm tự hào dân tộc, mà còn là lòng trân quý giá trị lịch sử vẻ vang dân tộc, sự kết nối qua nhiều thế hệ bằng một tình yêu chung vĩ đại là tình yêu đất nước.

Tóm lại, trong trái tim mỗi người Việt Nam, tình yêu Tổ quốc không phải là điều cần phải thể hiện bằng những khẩu hiệu rầm rộ hay những hành động hào nhoáng, mà là một tình cảm âm thầm nhưng mãnh liệt, bền bỉ như dòng chảy của mạch nước ngầm, len lỏi qua từng nhịp sống, từng thế hệ. Tình yêu ấy được khơi nguồn từ những điều giản dị, gần gũi nhưng mang ý nghĩa sâu sắc; từ những giá trị truyền thống, dần dần được bồi đắp qua các thế hệ…