Kẻ trộm thế kỷ trở thành 'cứu tinh' của doanh nghiệp Nga giữa vòng vây cấm vận

Ilan Shor, cựu chính trị gia 37 tuổi đang bị truy nã tại Moldova vì vụ lừa đảo "mất cắp thế kỷ" trị giá 1 tỷ USD, hiện đang hỗ trợ các nhà cho vay và doanh nghiệp Nga thực hiện giao dịch thương mại quốc tế giữa bối cảnh các lệnh trừng phạt từ phương Tây. 

Shor và ngân hàng Promsvyazbank đang chịu lệnh cấm vận nghiêm ngặt nhất từ Mỹ

Shor đã thành lập nhiều công ty trung gian, trong đó có những đơn vị hợp tác với các thực thể bị trừng phạt, nhằm giúp doanh nghiệp Nga duy trì hoạt động kinh doanh quốc tế đang bị gián đoạn bởi các hạn chế của Mỹ.

Hoạt động của Shor tại Nga phản ánh rõ nét những biện pháp mà doanh nghiệp nước này buộc phải áp dụng khi đối mặt với sự chậm trễ trong giao dịch xuyên biên giới. Nhiều công ty đã phải dựa vào các bên trung gian - một lĩnh vực tiềm năng mà Shor đã nắm bắt - để sắp xếp giao dịch qua các thực thể ở nước thứ ba, tránh các rào cản từ lệnh trừng phạt của Mỹ.

Một trong các công ty do Shor điều hành quảng cáo trên trang web rằng có thể thực hiện thanh toán với bất kỳ quốc gia nào và bằng bất kỳ loại tiền tệ nào trong vòng năm ngày làm việc – điều trái ngược hoàn toàn với thời gian chờ đợi kéo dài vài tháng mà một số doanh nghiệp Nga đang gặp phải.

Tháng 9 năm ngoái, Shor và ngân hàng Promsvyazbank, nhà tài trợ chính cho ngành công nghiệp quân sự Nga và đang chịu lệnh cấm vận nghiêm ngặt nhất từ Mỹ, đã thành lập công ty A7 nhằm hỗ trợ thanh toán xuyên biên giới. Theo tài liệu thành lập, Shor sở hữu 51% cổ phần, trong khi Promsvyazbank nắm giữ 49%.

Một công ty con của A7 là A7-Agent, do Shor điều hành, hoạt động trong các lĩnh vực gồm dịch vụ tài chính, thương mại bán buôn, hỗ trợ trao đổi nhiên liệu, kim loại và hóa chất. Ngoài ra, công ty này cũng cung cấp các sản phẩm phái sinh và tư vấn tài chính.

Vào ngày 15/1, Mỹ đã áp đặt lệnh trừng phạt đối với OJSC Keremet Bank của Kyrgyzstan do ngân hàng này tạo điều kiện cho các giao dịch xuyên biên giới của Promsvyazbank. Đáng chú ý, Shor được cho là đã tham gia thảo luận về vai trò trong kế hoạch lẩn tránh trừng phạt của Keremet. 

Bên cạnh đó, vào tháng 6, Shor cùng tập đoàn nhà nước Nga VEB.RF - một tổ chức đang bị phương Tây trừng phạt - đã thành lập Exim International tại Moscow, ngay cạnh A7-Agent. Trong liên doanh này, Shor nắm 75% cổ phần và VEB.RF nắm 25%, với mục tiêu hỗ trợ hoạt động xuất nhập khẩu thông qua mô hình hợp tác công-tư.

Alan Kartashkin, luật sư tại London, cảnh báo rằng nếu các giao dịch quốc tế liên quan đến đồng USD và được thanh toán qua ngân hàng Mỹ, đó sẽ là vi phạm rõ ràng các lệnh cấm vận sơ cấp của Mỹ.

Shor, người mang quốc tịch Israel và kết hôn với một ngôi sao nhạc pop Nga, từng là chủ ngân hàng và chính trị gia ở Moldova. Ông bị kết án vắng mặt 15 năm tù vì vụ lừa đảo 1 tỷ USD vào năm 2014. Năm 2019, Shor trốn sang Israel và sau đó nhận quốc tịch Nga.

Theo cảnh sát Moldova, ông đang sinh sống tại Nga từ đầu năm 2024. Ông hiện đang bị Mỹ, EU và Anh đưa vào danh sách trừng phạt vì làm mất ổn định chính trị Moldova và cáo buộc hối lộ quan chức nước ngoài.

Mặc dù các biện pháp trừng phạt của phương Tây đã ảnh hưởng tới 95% ngành ngân hàng Nga theo thống kê của Thống đốc Ngân hàng Nga Elvira Nabiullina, Exim International của Shor vẫn đang tích cực tuyển dụng chuyên gia ngân hàng cao cấp, hứa hẹn mang lại "trải nghiệm độc đáo trong thị trường thanh toán xuyên biên giới". 

Đồng thời, công ty A7 quảng bá rằng họ đang “tạo dựng tương lai cho các khoản thanh toán quốc tế” thông qua các khoản thanh toán xuyên biên giới cho doanh nghiệp Nga. 

Theo Kartashkin, dù các dịch vụ này có thể sử dụng tiền tệ ngoài USD, tiền điện tử hoặc hàng hóa để tránh vi phạm trừng phạt chính của Mỹ, chúng vẫn có thể kích hoạt các lệnh trừng phạt thứ cấp theo sắc lệnh hành pháp cuối năm 2023, gây rủi ro cao cho mọi tổ chức tài chính nước ngoài tham gia.

Theo TEM