Ngôi đền hàng nghìn năm ở Nghệ An gắn liền với vua An Dương Vương cùng loạt bí ẩn chưa lời giải đáp
(Thị trường tài chính) -Lễ hội đền Cuông còn gắn liền với những sự kiện kỳ lạ mà theo người dân địa phương, đó là những sự trùng hợp khó giải thích.
Ngôi đền hàng nghìn năm tuổi
Đền Cuông tọa lạc trên quốc lộ 1, thuộc xã Diễn An, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An, cách thành phố Vinh khoảng 30km. Đây là một công trình kiến trúc cổ kính, đặc sắc với thiết kế hình chữ Tam, gồm ba phần chính: tam quan và ba tòa Thượng, Trung, Hạ điện, được xây dựng vững chãi và hoành tráng. Qua thời gian, sự rêu phong càng làm ngôi đền trở nên huyền bí và trang nghiêm.

Những tòa nhà trong đền được xây dựng theo kiểu mái bốn lớp, mỗi chi tiết và hoa văn đều được chạm khắc công phu, thể hiện sự tỉ mỉ và kỹ lưỡng của người xưa. Nơi đây cũng lưu giữ nhiều hiện vật quý giá như trống, chiêng và tượng thờ. Đền Cuông có một vị trí địa lý ấn tượng, tựa lưng vào núi Mộ Dạ, phía sau là biển cả mênh mông tạo nên một khung cảnh tuyệt đẹp. Núi Mộ Dạ với rừng thông bạt ngàn, còn biển rộng mênh mông, luôn vỗ sóng rì rào mang đến cho du khách cảm giác đầy chất sử thi, huyền bí.
Theo người dân địa phương kể lại, đền Cuông gắn liền với câu chuyện của vua An Dương Vương và nỏ thần Kim Quy. An Dương Vương, tên thật là Thục Phán, là hậu duệ đời thứ 18 của vua Hùng. Sau khi lên ngôi, ông lấy hiệu là An Dương Vương, đổi tên nước thành Âu Lạc và dời đô từ Phong Châu về Cổ Loa. Thời kỳ Âu Lạc dưới sự trị vì của ông vô cùng thịnh vượng, không phải lo lắng về các mối đe dọa từ bên ngoài.

Tuy nhiên, vào cuối thời kỳ Tần, Triệu Đà lập quốc Nam Việt và bắt đầu thực hiện mưu đồ xâm lược. Triệu Đà nhiều lần tấn công Âu Lạc nhưng không thành công. Cuối cùng, ông đã đưa ra kế hoạch cầu hòa và được vua An Dương Vương chấp nhận. Vua An Dương Vương còn gả con gái Mỵ Châu cho Trọng Thủy, con trai của Triệu Đà. Sau khi chiếm được sự tin tưởng, Trọng Thủy đã lừa gạt, đánh cắp lẫy nỏ thần, báo cho Triệu Đà. Có trong tay lẫy nỏ thần, Triệu Đà tự tin đánh bại Âu Lạc, và quân tiến hành tấn công.
Vì chủ quan vào sức mạnh của nỏ thần, Thục Phán An Dương Vương đã không phòng bị kỹ lưỡng, để cho quân giặc tiến gần đến thành và thua trận. Sau khi mất thành, An Dương Vương và con gái chạy vào Nghệ An. Trên đường đi, Mỵ Châu tin lời chồng hứa hẹn sẽ đến gặp mình, nên đã rải lông ngỗng từ áo xuống để dẫn đường cho quân giặc. Đến Nghệ An, bờ biển ngăn cản đường đi, An Dương Vương mới nhận ra hành động dẫn giặc của con gái. Tức giận, ông đã giết Mỵ Châu và tự vẫn bằng cách trầm mình xuống biển.
Ngoài sự tích liên quan đến vua An Dương Vương, đền Cuông còn nổi tiếng với câu chuyện về núi Mộ Dạ, nơi có rất nhiều chim công sinh sống, vì vậy người dân đã lấy tên loài chim này để đặt cho đền.

Hiện nay, thời gian chính xác khi ngôi đền được xây dựng vẫn chưa rõ ràng. Tuy nhiên, theo các tài liệu ghi chép, đền Cuông đã được trùng tu nhiều lần dưới triều đại nhà Nguyễn. Vào năm 1864, vua Tự Đức đã cho xây dựng lại đền Cuông với quy mô như hiện tại.
Trong khuôn viên đền, còn có ban thờ tướng Cao Lỗ. Phía Bắc chân núi là cửa Hiền, nơi có ngôi mộ của công chúa Mỵ Châu. Từ đền Cuông, nhìn về phía Tây là núi Mụa (hay còn gọi là rú Mụa), có hình dáng giống như một con voi đang cúi đầu hướng về đền.
Lễ hội Đền Cuông và những bí ẩn chưa có lời giải đáp
Lễ hội Đền Cuông được tổ chức vào ngày 15/2 âm lịch hàng năm, thu hút đông đảo người dân và du khách đến tham dự. Lễ hội thường kéo dài từ 3 - 5 ngày, và vào năm 2025, lễ hội diễn ra từ ngày 11 đến 15 tháng 3 (tức ngày 12 đến 16/2 âm lịch). Lễ hội bao gồm hai phần chính: phần lễ và phần hội.

Các hoạt động lễ hội bao gồm lễ khai quang, lễ cáo trung thiên, hội trại, giải bóng chuyền, các trò chơi dân gian và thi ca hát dân ca ví dặm... Một điểm đặc biệt là lễ rước vua, công chúa và tướng Cao Lỗ từ đình Xuân Ái về đền Cuông. Ngoài ra, để đảm bảo trật tự, công an và các cơ quan chức năng luôn túc trực suốt thời gian diễn ra lễ hội.
Lễ hội Đền Cuông còn gắn liền với những sự kiện kỳ lạ mà theo người dân địa phương, đó là những sự trùng hợp khó giải thích. Vào năm 1995, trong lễ diễu hành, một con hạc trắng đột ngột hạ cánh trên tay người cưỡi ngựa.
Năm sau, trong lễ hội, một con cá voi nặng khoảng 10 tấn bất ngờ dạt vào bờ biển Cửa Hiền, gần đền Cuông, khiến không ít người cảm thấy bối rối và tò mò. Đây không chỉ là dịp để người dân và du khách tưởng nhớ những sự kiện lịch sử và huyền bí, mà còn là cơ hội để họ chiêm ngưỡng vẻ đẹp tự nhiên tuyệt vời của khu vực, như biển Cửa Hiền, hồ Xuân Dương, khu du lịch Diễn Thành, chùa Cổ Am và nhiều địa danh nổi tiếng khác.