Lần đầu tiên, vệ tinh tự nhiên duy nhất của Trái Đất được đưa vào danh sách di sản văn hóa bị đe dọa
(Thị trường tài chính) - Đây là lần đầu tiên một địa điểm ngoài Trái Đất được ghi danh, cùng với 25 địa điểm khác trên khắp 5 châu lục.
Theo thông báo từ Quỹ Di tích Thế giới (WMF) vào ngày 15/1, Mặt Trăng vừa được công nhận là một trong những di tích "Theo dõi" Di tích Thế giới 2025. Đây là lần đầu tiên một địa điểm ngoài Trái Đất được ghi danh, cùng với 25 địa điểm khác trên khắp 5 châu lục. Những địa điểm này đang đối mặt với các mối đe dọa từ biến đổi khí hậu, du lịch, xung đột con người, khủng hoảng chính trị, thiên tai, đô thị hóa nhanh chóng, hoặc thiếu nguồn tài trợ và tài nguyên.
Dù Mặt Trăng có vẻ là một lựa chọn bất ngờ trong danh sách nhưng đây là nơi lưu giữ nhiều di tích lịch sử quan trọng từ thời kỳ thám hiểm không gian bao gồm Căn cứ Tranquility – nơi hạ cánh của sứ mệnh Apollo 11. "Những chuyến đi bộ đầu tiên trên Mặt Trăng đã chinh phục trí tưởng tượng của nhân loại và trở thành một trong những cột mốc lịch sử quan trọng của thế kỷ 20", bà Bénédicte de Montlaur, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc điều hành của WMF chia sẻ.
Ngày nay, Mặt Trăng là nơi có 90 di tích lịch sử, bao gồm Căn cứ Tranquility và hàng trăm hiện vật do con người để lại như tàu đổ bộ Apollo 11, một đĩa silicon ghi lại những thông điệp thiện chí của các nhà lãnh đạo thế giới, những lá cờ, nhánh ô liu vàng và dấu chân đầu tiên của Neil Armstrong. Theo bà de Montlaur, Mặt Trăng cần được bảo vệ khỏi các mối đe dọa như khai thác không kiểm soát, cướp bóc hiện vật và tác động từ các chuyến hạ cánh khẩn cấp trong bối cảnh khám phá không gian ngày càng gia tăng.
Việc đưa Mặt Trăng vào danh sách "Theo dõi" là một lời kêu gọi thiết lập một khuôn khổ quốc tế để bảo tồn các di sản này, bảo vệ chúng khỏi những thiệt hại không mong muốn từ chính phủ hoặc công ty tư nhân trong kỷ nguyên khám phá không gian mới.
Ngoài Mặt Trăng, danh sách "Theo dõi" 2025 còn bao gồm các di sản văn hóa đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi các cuộc xung đột và khủng hoảng như cấu trúc đô thị lịch sử Gaza và những công trình văn hóa quý giá như nhà thờ Hồi giáo, nhà thờ Thiên Chúa giáo, các khu chợ truyền thống, cùng những di tích lịch sử đã bị phá hủy hoặc hư hại nghiêm trọng.
Kể từ khi ra đời vào năm 1996, chương trình "Theo dõi Di tích Thế giới" của WMF đã hỗ trợ hơn 700 dự án tại 112 quốc gia với tổng kinh phí lên đến hơn 420 triệu USD. Các dự án trong danh sách "Theo dõi" đã thu hút hơn 120 triệu USD từ WMF và huy động thêm 300 triệu USD từ cộng đồng quốc tế.
Chủ tịch de Montlaur nhấn mạnh rằng bảo tồn di sản không chỉ tôn vinh quá khứ mà còn góp phần xây dựng một tương lai bền vững, toàn diện và kiên cường hơn. Với danh sách "Theo dõi" năm 2025, WMF kỳ vọng bảo tồn các di sản văn hóa không chỉ trên Trái Đất mà còn mở rộng ra ngoài hành tinh, thể hiện cam kết bảo vệ di sản cho các thế hệ tương lai.
