Trái phiếu doanh nghiệp “rã đông”, nhà đầu tư vẫn hoài nghi

Nặng gánh trái phiếu đáo hạn

Thống kê cho thấy, mặc dù thị trường TPDN đã "rã đông", nhưng không khí phát hành vẫn ảm đạm.

Tính cả quý I/2024, tổng giá trị phát hành mới TPDN chỉ đạt 18,75 nghìn tỷ đồng và giảm 36% so với cùng kỳ năm trước. Trong 9 tháng còn lại của năm 2024, ước tính sẽ có khoảng 239.480 tỉ đồng trái phiếu đáo hạn, trong đó phần lớn là trái phiếu bất động sản với 101.145 tỉ đồng, tương đương 42,2%. Đã có 7 doanh nghiệp công bố chậm trả gốc, lãi trong tháng với tổng trị giá khoảng 4.851 tỉ đồng (gồm lãi và dư nợ còn lại của trái phiếu) và 27 mã trái phiếu được gia hạn thời gian trả lãi, gốc hoặc thời gian mua lại trái phiếu trước hạn. Trái phiếu phải đáo nợ đang là gánh nặng lên nhiều doanh nghiệp.

Trái phiếu đáo hạn đang là gánh nặng của nhiều doanh nghiệp

Trưởng bộ phận Xếp hạng Tín nhiệm Doanh nghiệp FiinRatings Nguyễn Nhật Hoàng cho rằng, điểm mấu chốt chính là niềm tin của nhà đầu tư về chất lượng tín dụng của tổ chức phát hành. Nhà đầu tư tương đối thờ ơ, hoài nghi với TPDN do niềm tin và chất lượng của các tổ chức phát hành sau những lùm xùm vừa qua.

Theo chuyên gia từ FiinRatings, rủi ro liên quan tới các tổ chức phát hành chưa đầy đủ và rõ ràng, hạn chế khi đưa ra quyết định đầu tư. Hiện, thị trường thiếu sự chuẩn hóa thông tin và hệ tham chiếu về tương quan giữa mức xếp hạng tín nhiệm và rủi ro vỡ nợ. Bên cạnh đó, hạn chế về thông tin rủi ro tín dụng, dẫn đến hạn chế trong khả năng xác định tỷ lệ lợi tức yêu cầu của trái phiếu, hay hạn chế về phân tích độ biến động và sự tương quan của chênh lệch lợi suất giữa các tài sản, tạo ra khó khăn cho việc quản lý rủi ro tập trung.

Chia sẻ thực tế phát hành, Tổng Giám đốc Công ty chứng khoán Techcombank (TCBS) Nguyễn Thị Thu Hiền cho biết, việc phát hành TPDN trong năm vừa qua rất khó khăn khi nhà đầu tư mất niềm tin. “Chúng tôi đã phải phát hành trái phiếu có kỳ hạn ngắn chỉ khoảng 13 tháng, đi kèm với bảo lãnh TPDN để tiếp cận đối tượng nhà đầu tư có tiền nhưng niềm tin của họ vẫn chưa đủ” - bà Hiền chia sẻ.

Tổng Giám đốc TCBS cho rằng, để lấy lại niềm tin của thị trường TPDN thì quan trọng nhất là sự minh bạch.

Đón dòng vốn ngoại

Theo các chuyên gia, để lấy lại niềm tin nhà đầu tư, việc phát triển những dịch vụ bảo lãnh tín dụng cũng được xem là giải pháp quan trọng phần nào giúp xóa nhòa khoảng cách giữa nhà cung ứng vốn và nhà đầu tư. Nhà đầu tư cũng thoát khỏi ám ảnh khi đầu tư trái phiếu, từ đó, khai thông nguồn vốn cho doanh nghiệp.

Tổng Giám đốc thương mại toàn cầu S&P Global Ratings Lynn Maxwell cho rằng, cần thêm những cơ chế thu hút đầu tư dài hạn thực sự hấp dẫn. “Nhà đầu tư nước ngoài dù không tham gia nhiều như thị trường chứng khoán (vốn ngoại chiếm khoảng 20% vốn hóa toàn thị trường) nhưng với kênh TPDN thì chỉ cần 5-10% cũng đã rất tốt bởi quy mô thị trường vốn nợ sẽ lớn hơn nhiều lần thị trường vốn cổ phiếu”.

Để thị thị trường TPDN có thể đón được dòng vốn này, Tổng Giám đốc Lynn Maxwell đề xuất, một trong những giải pháp là thiết lập văn hóa xếp hạng tín dụng lành mạnh và phát triển các thể chế thị trường như các tổ chức xếp hạng tín dụng.

“Xếp hạng tín dụng mang lại sự minh bạch cho thị trường, mang lại tính thanh khoản mạnh mẽ hơn và là nền tảng để xây dựng niềm tin của nhà đầu tư cũng như đảm bảo tính bền vững lâu dài của thị trường TPDN. Đây không chỉ đơn thuần là các biện pháp quản lý mà còn là công cụ then chốt để đánh giá và quản lý rủi ro, giúp các nhà đầu tư đưa ra quyết định sáng suốt đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận vốn hiệu quả hơn” -  bà Lynn Maxwell nhận định.