Giàu hơn cả 'Thái tử Samsung': 'Bố già' MBK là ai mà khiến giới tài chính Hàn Quốc dậy sóng?
(Thị trường tài chính) - “Bố già” Michael Kim sở hữu giá trị tài sản ròng gần 10 tỷ USD, cao hơn tất cả những người giàu nhất Hàn Quốc (kể cả Thái tử Samsung Lee Jae-yong), nhưng ông lại bị các công đoàn lao động coi là kẻ thù vì cách tiếp cận đầu tư của mình.
Kinh ngạc danh tính người giàu nhất Hàn Quốc
Michael ByungJu Kim, được biết đến với cái tên Kim Byung-ju tại Hàn Quốc và Michael Kim ở Mỹ, hiện có giá trị tài sản ròng cao hơn tất cả những người giàu nhất Hàn Quốc, theo danh sách Tỷ phú theo thời gian thực của tạp chí danh tiếng Forbes. Thành công của vị tài phiệt sinh năm 1963 trong lĩnh vực quỹ đầu tư tư nhân đã giúp ông đạt được vị trí này, dù con đường đi lên vướng vào không ít tranh cãi.
Danh tiếng của Michael ByungJu Kim thay đổi đáng kể tùy thuộc vào người đánh giá. Vị doanh nhân tỷ phú người Mỹ gốc Hàn Quốc này được ca ngợi là “Bố già” (Godfather) của ngành mua bán và sáp nhập vì đã tiên phong trong lĩnh vực này, nhưng ông cũng bị coi là kẻ thù của các công đoàn lao động do cách tiếp cận đầu tư của mình.
Tuy nhiên, sự phản đối đối với nhà đầu tư 61 tuổi này đã gia tăng gần đây khi công ty của ông, MBK Partners, vướng vào 2 thương vụ gây tranh cãi lớn tại Hàn Quốc liên quan đến Korea Zinc và Homeplus.
MBK, một trong những quỹ đầu tư tư nhân lớn nhất châu Á, cùng các công ty môi giới hợp tác với họ, đang bị Cục Thuế Quốc gia và Cơ quan Giám sát Tài chính điều tra.
Các nhà lập pháp từ khắp nơi trên lãnh thổ Hàn Quốc đang quy trách nhiệm cho Michael ByungJu Kim về sự suy giảm lợi nhuận của Homeplus, được cho là do chiến lược bán hàng loạt bất động sản của chuỗi siêu thị này. Họ hiện đang đe dọa đệ đơn kiện người sáng lập quỹ đầu tư MBK sau khi ông từ chối tham dự phiên điều trần tại Quốc hội vào thứ Ba (18/3).
Giàu hơn cả “Thái tử” Samsung, “Bố già” Michael ByungJu Kim thực sự là ai?
Dù sinh ra ngày 8/10/1963 tại quận Jinhae, thành phố Changwon, tỉnh Gyeongsang Nam, miền Đông Nam Hàn Quốc, Michael ByungJu Kim là công dân Mỹ. Ông được cho là đã chuyển đến “xứ sở cờ hoa” từ khi còn học phổ thông, sau đó lấy bằng Cử nhân tại trường Cao đẳng Haverford và nhận bằng Thạc sĩ Quản trị kinh doanh tại trường Kinh doanh Harvard.
Năm 2023, tạp chí Mỹ Forbes vinh danh ông Michael ByungJu Kim là người giàu nhất Hàn Quốc với tài sản 9,7 tỷ USD, vượt qua Chủ tịch điều hành Samsung Electronics (hay “Thái tử” Samsung) Lee Jae-yong. Ông Kim đã tụt xuống vị trí thứ hai vào năm 2024. Nhưng theo Forbes, tính đến ngày 21/3/2025, giá trị tài sản ròng tính theo thời gian thực của "Bố già" Michael ByungJu Kim đã tăng lên 9,8 tỷ USD, xếp thứ 272 thế giới.
Trước khi thành lập MBK Partners vào năm 2005, Michael ByungJu Kim là Chủ tịch Carlyle Asia Partners, phụ trách các thương vụ mua lại trong khu vực và là thành viên của ban điều hành Carlyle Group.
Khi làm việc tại Carlyle, ông đã dẫn đầu thương vụ mua lại 36,6% cổ phần của KorAm Bank - ngân hàng thương mại lớn thứ 7 của Hàn Quốc lúc bấy giờ thông qua liên danh với JP Morgan vào năm 2000. Carlyle sau đó bán KorAm Bank cho Citibank Korea vào năm 2003 và thu về hơn 700 tỷ won (483 triệu USD).
Thương vụ KorAm đưa Kim vào “tầm ngắm” của công chúng, nhưng nó cũng đi kèm với những tranh cãi.
Luật Ngân hàng Hàn Quốc thời điểm đó không cho phép Carlyle Group sở hữu cổ phần lớn trong một ngân hàng. Carlyle đã thành lập liên danh với JP Morgan - một tổ chức tài chính đủ điều kiện theo luật, nhưng sau này bị phát hiện rằng liên danh này thực chất bao gồm một công ty con của JP Morgan không đủ điều kiện. Điều đó đã dẫn đến làn sóng chỉ trích vào giữa những năm 2000 rằng Kim và Carlyle đã lợi dụng kẽ hở pháp lý để có được sự chấp thuận của cơ quan quản lý.
Bỏ qua những tranh cãi, Kim rời Carlyle năm 2005 để thành lập MBK Partners, công ty mang tên viết tắt của ông và hai thập kỷ sau, nó trở thành một trong những quỹ đầu tư tư nhân lớn nhất châu Á. Những người đồng sáng lập doanh nghiệp này gồm Jay H. Bu và Yoon Jong-ha, đồng nghiệp cũ của ông tại Carlyle, sau này có thêm Kim Kwang-il, một cựu luật sư của Kim & Chang.
MBK Partners là gì?
MBK hiện điều hành nhiều văn phòng trên khắp thế giới, tập trung vào Hàn Quốc, Nhật Bản và Trung Quốc, với hơn 30 tỷ USD tài sản đang quản lý và 52 công ty trong danh mục đầu tư, bao gồm Homeplus.
Tuy nhiên, MBK Partners liên tục vấp phải chỉ trích, bị coi là một “kẻ săn mồi doanh nghiệp” chỉ ưu tiên lợi nhuận ngắn hạn. Điều này càng bị khuấy động khi Homeplus đệ đơn tái cơ cấu doanh nghiệp.
Một tranh cãi khác xoay quanh việc MBK có nên được phân loại là có “vốn nước ngoài” hay không. Thị trưởng Ulsan, Kim Doo-gyum từng gọi việc MBK tìm cách nắm quyền kiểm soát Korea Zinc - nhà máy luyện kim loại màu lớn nhất thế giới là “nỗ lực thâu tóm thù địch của vốn nước ngoài” và mô tả quỹ này là “một quỹ đầu tư tư nhân được hậu thuẫn bởi vốn Trung Quốc”.
Quốc tịch Mỹ của Kim cũng bị lôi ra để đặt câu hỏi liệu MBK có đủ điều kiện được coi là một công ty trong nước hay không nếu những người ra quyết định chính đều là người nước ngoài.
Về phần mình, MBK đã phản bác những cáo buộc này khi tự nhận là “quỹ đầu tư tư nhân thế hệ đầu tiên của Hàn Quốc”. Năm ngoái, họ tuyên bố rằng vốn Trung Quốc chỉ chiếm 5% quỹ mua lại Fund VI, quỹ được sử dụng cho thương vụ Korea Zinc. MBK đã huy động được 5 tỷ USD cho Fund VI tính đến tháng 11 năm ngoái và đặt mục tiêu đạt 7 tỷ USD.
Công ty này cũng công khai cấu trúc sở hữu vào tháng 12 năm ngoái. Theo đó, Yoon Jong-ha và Kim Kwang-il - mỗi người nắm 24,7%, trong khi quỹ cổ phần nhân viên sở hữu 17,4% và Kim Byung-ju giữ 17%.
Ủng hộ và hoài nghi
Bất chấp tranh cãi, Michael ByungJu Kim vẫn là một nhân vật quan trọng trong thị trường quỹ đầu tư tư nhân của Hàn Quốc và là một doanh nhân tự thân thành công trong nền kinh tế bị chi phối bởi các chaebol (tập đoàn tài phiệt như Samsung, SK, Hyundai, Lotte...).
Forbes từng vinh danh ông là 1 trong 15 “Anh hùng từ thiện châu Á” vào các năm 2021, 2022 và 2024. Ông đã quyên góp 25 triệu USD cho trường Cao đẳng Haverford (Mỹ) để thành lập Viện Nghiên cứu Đạo đức và Lãnh đạo vào tháng 4 năm ngoái, đồng thời tài trợ 30 tỷ won để xây dựng một thư viện công cộng ở Seoul (Hàn Quốc).
Tuy nhiên, MBK bị cáo buộc theo đuổi lợi nhuận ngắn hạn và thiếu chuyên môn trong các ngành mà họ đầu tư, điển hình là Homeplus. Nghiệp đoàn lao động của Homeplus chỉ trích MBK ưu tiên trả nợ thay vì phát triển doanh nghiệp lâu dài, thông qua việc bán hàng loạt bất động sản và áp dụng mô hình “bán rồi thuê lại” để tạo lợi nhuận.
MBK đã kiếm được khoảng 1,86 nghìn tỷ won từ mô hình này trong giai đoạn năm 2016 - 2020. Trong khi đó, Homeplus đã bán 28 chi nhánh và trung tâm lưu trữ từ năm 2016 - 2024, thu về 4,11 nghìn tỷ won nhưng vẫn phải gánh khoản nợ khoảng 2,5 nghìn tỷ won.
Không chỉ Homeplus, MBK còn bị cáo buộc khiến nhiều doanh nghiệp suy tàn sau khi tiếp quản, như Younghwa Engineering, Nepa và D’Live.
Những thách thức nào đang chờ đón “Bố già” phía trước?
Michael ByungJu Kim cùng MBK đang đối mặt với rủi ro pháp lý và tài chính. Ông Kim cần chi một khoản tiền đáng kể để thực hiện lời hứa sử dụng quỹ tư nhân nhằm bồi thường cho các doanh nghiệp nhỏ cung cấp hàng hóa cho Homeplus. Tuy nhiên, chủ doanh nghiệp này chưa tiết lộ cụ thể quy mô hay thời điểm thanh toán.
Theo dự đoán của giới trong ngành, ít nhất 1.000 tỷ won sẽ cần thiết để ổn định hoạt động của chuỗi siêu thị này, vì vậy quyết định của ông có thể bị coi là chỉ mang tính tượng trưng nếu không có khoản đóng góp đáng kể.
MBK Partners cũng đang phải vượt qua cuộc kiểm toán thuế đang diễn ra, được khởi xướng từ đầu tháng này. Công ty đã hạ thấp tầm quan trọng của cuộc kiểm toán, nhưng TV Chosun đưa tin rằng cơ quan phụ trách cuộc điều tra MBK nổi tiếng là điều tra kỹ lưỡng và cứng rắn..
Nỗ lực thâu tóm Korea Zinc của MBK cũng đang rơi vào tình trạng bế tắc khi ban lãnh đạo của nhà máy luyện kim kiên quyết ngăn chặn thương vụ này. Đại hội cổ đông thường niên của Korea Zinc, dự kiến diễn ra vào ngày 28/3, được cho là một sự kiện mang tính bước ngoặt.
Lời đề nghị mới nhất của MBK để mua lại mảng kinh doanh sinh học của Tập đoàn CJ cũng gặp nhiều trở ngại do các tranh chấp và quan điểm ngày càng tiêu cực về công ty mua lại, điều này có thể ảnh hưởng đến quyết định của cơ quan quản lý.
CJ đã xác nhận vào đầu tháng này rằng MBK đã đề xuất mua lại mảng kinh doanh này, với giá trị thương vụ có thể lên tới 6.000 tỷ won.
Theo Korea JoongAng Daily
