Hồ nước nằm trên hàng trăm mẫu đất bỗng dưng ‘bốc hơi’ sau một tiếng động lớn, chuyên gia địa chất lập tức có mặt: 3 tháng sau hàng trăm hang đá lớn nhỏ đồng loạt phun nước ầm ầm

Bí ẩn quanh sự “mất tích” đầy bất ngờ

Hồ Đốn tọa lạc tại thôn Lộng Xuân, xã Toại Ý, huyện Hân Thành, tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc, được bao quanh bởi những ngọn núi hùng vĩ. Từ xa xưa, người dân địa phương đã gọi hồ này với cái tên mang ý nghĩa "vùng trũng giữa các đỉnh núi", nơi nước từng bao phủ toàn bộ thung lũng. Hồ Đốn từng là một cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp và là niềm tự hào của cộng đồng nơi đây. Tuy nhiên, vào một đêm đầu tháng 3/2007, một hiện tượng kỳ lạ đã xảy ra: Nước hồ đột ngột cạn kiệt, để lại sự ngỡ ngàng và hoang mang trong lòng người dân.

Hồ Đốn tọa lạc tại thôn Lộng Xuân, xã Toại Ý, huyện Hân Thành, tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc. Ảnh: Internet

Tuy nhiên, điều kỳ diệu này không chỉ dừng lại ở đó. Vài tháng sau, vào giữa tháng 6/2007, sau một trận mưa lớn, nước hồ bất ngờ dâng cao, trả lại vẻ đẹp huyền bí vốn có. Hiện tượng này đã thu hút sự chú ý của Đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc (CCTV), với nhiều phóng viên được cử đến hiện trường để điều tra và ghi nhận. Các chương trình như Thời sự, Khám phá Thế giới và Khám phá Khoa học liên tục đưa tin, khơi gợi sự tò mò và nhiều giả thuyết từ giới chuyên gia.

Vào đêm 9/3/2007, người dân Lộng Xuân đang chìm trong giấc ngủ thì bất ngờ bị đánh thức bởi tiếng ầm ầm vọng lại từ hướng hồ Đốn. Sau đó, một âm thanh kỳ lạ, như tiếng ù ù kéo dài, vang lên. Tại khu vực giữa và góc tây nam hồ, những xoáy nước khổng lồ quay cuồng như đang "nuốt chửng" nước xuống lòng đất.

Sự biến mất đầy bất ngờ của hồ Đốn đã thu hút nhiều sự chú ý từ giới chuyên gia và các nhà khoa học địa chất. Ảnh: Internet

Sáng hôm sau, người dân sững sờ khi chứng kiến cảnh tượng trước mắt: mực nước hồ đã giảm hơn 1 mét chỉ sau một đêm. Những xoáy nước tiếp tục cuồn cuộn hoạt động mạnh, tiếng ù ù không ngừng và nước hồ dần dần biến mất từng ngày. Đến chiều ngày 14/3/2007, khoảng 85% lượng nước trong hồ đã rút hết, để lộ đáy hồ khô cạn.

Theo lời kể của những người dân địa phương, hồ Đốn trước đây chỉ là một thung lũng dùng để canh tác. Mỗi mùa mưa lớn vào tháng 5-6, dòng sông ngầm dưới lòng đất sẽ trào lên, nhấn chìm cả thung lũng và biến nơi này thành một hồ tạm thời. Cá từ lòng sông ngầm ngoi lên, tranh giành thức ăn với lúa và cỏ dại và khi nước rút, người dân lại thu hoạch cá, tôm, coi đó là "món quà của thiên nhiên".

Tuy nhiên, vào mùa hè năm 1999, một trận mưa lớn bất thường đã khiến nước sông ngầm dâng cao hơn 20 mét và không bao giờ rút đi, biến thung lũng thành một hồ nước ổn định với diện tích mặt nước lên đến 400 mẫu. Từ đó, hồ Đốn trở thành một cảnh quan thiên nhiên hiếm có, thu hút sự thích nghi của người dân với hoạt động đánh bắt cá và canh tác trên những chiếc bè nổi.

Những xoáy nước khổng lồ quay cuồng như đang "nuốt chửng" nước xuống lòng đất. Ảnh: Internet

Thật trớ trêu, sau 8 năm ổn định, hồ Đốn lại một lần nữa "biến mất", mang theo toàn bộ lượng nước của mình. Sự biến mất và sự tái xuất kỳ lạ của hồ Đốn vẫn là một câu hỏi chưa có lời giải đáp từ giới chuyên gia địa chất. Nhiều giả thuyết đã được đưa ra, từ hiện tượng sụt lún địa chất đến hoạt động bất thường của các mạch nước ngầm, nhưng những lời giải đáp đó vẫn chưa thể thỏa mãn được sự tò mò của công chúng.

Giải mã nguyên do từ hiện tượng Karst

Theo ông Chu Đức Hạo, chuyên gia đến từ Viện Nghiên cứu Địa chất Địa hình Karst thuộc Viện Khoa học Địa chất Trung Quốc, hồ Đốn thực chất là một hồ Karst - hay còn gọi là "hồ đá vôi".

Hồ Karst hình thành ở những khu vực có địa hình đá vôi đặc trưng. Quá trình hình thành loại hồ này bắt nguồn từ hiện tượng xói mòn: Nước có tính axit nhẹ hòa tan đá vôi, tạo thành các vùng trũng có khả năng tích nước. Trong một số trường hợp, hồ Karst có thể hình thành khi nước ngầm hòa tan muối trong đất, gây sụt lún và tạo nên những "hồ sụt".

Hồ Đốn thực chất là một hồ Karst - hay còn gọi là "hồ đá vôi". Ảnh: Internet

Hồ Karst thường xuất hiện tại các vùng đá vôi của Trung Quốc, như Quý Châu, Quảng Tây và Vân Nam, nơi địa tầng có nhiều đứt gãy và hiện tượng sụt lún mạnh mẽ. Theo ông Chu Đức Hạo, lượng mưa lớn tại miền Nam Trung Quốc khiến nước mặt dễ dàng chảy xuống các hố Karst tự nhiên. Tuy nhiên, những hố này đôi khi bị bít kín bởi cành cây, đá hoặc bùn cát từ thượng nguồn cuốn về. Khi đó, nước không thể thoát đi và tích tụ lại, tạo nên các hồ nước trên bề mặt, như hồ Đốn.

Sự biến mất đột ngột của hồ Đốn vào tháng 3/2007 có thể liên quan đến việc các hố thoát nước Karst bị tái thông do dòng chảy mạnh, khiến toàn bộ lượng nước trong hồ bị hút xuống các mạch ngầm bên dưới. Đây là hiện tượng điển hình trong các khu vực có địa hình Karst.

Quá trình “tái xuất” ngoạn mục sau cơn đại biến

"Hồ Đốn lại có nước rồi!" - tin vui này đã khiến cả thôn Lộng Xuân xôn xao, sau ba tháng hồ nước bí ẩn đột ngột cạn khô. Những diễn biến kỳ lạ của hồ Đốn trong năm 2007 đã khiến người dân nơi đây không khỏi ngỡ ngàng, như thể họ đang sống trong một câu chuyện thần thoại.

Ba tháng sau khi đột ngột "biến mất", hồ Đốn bất ngờ tái xuất hiện. Ảnh: Internet

Theo lời kể của ông Lam Thường Đạt, trưởng thôn Lộng Xuân, nước bắt đầu trở lại hồ vào ngày 24/5/2007, ngay sau một trận mưa lớn đêm trước. Sáng hôm sau, một số người dân tò mò đã mang dụng cụ đánh cá ra hồ và chứng kiến một cảnh tượng ngoạn mục: hàng trăm hang đá lớn nhỏ đồng loạt phun nước ầm ầm.

Những hang lớn, có đường kính hơn hai mét, liên tục tuôn ra dòng nước trong vắt, mát lạnh, trong khi các hang nhỏ hơn (khoảng 30-40cm) cũng không ngừng phun trào. Nhiều người dân hiếu kỳ đã ra gần các cửa hang để nghịch nước, tạo nên một bầu không khí vừa huyền bí vừa sống động.

Chuyên gia Chu Đức Hạo cho biết hồ nước này thuộc loại hồ Karst. Ảnh: Sohu

Chỉ sau hơn 10 ngày, mực nước trong hồ bắt đầu dâng lên đáng kể. Đến ngày 15/6/2007, diện tích mặt nước đã đạt khoảng 200 mẫu, tương đương hơn một nửa diện tích hồ trước khi cạn khô. Ông Lam Thường Đạt chia sẻ rằng trong những ngày sau đó, người dân thường xuyên đo đạc và nhận thấy mực nước tiếp tục dâng lên đều đặn, với tốc độ khoảng 10cm mỗi ngày.

Khi các phóng viên của Đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc (CCTV) trở lại thôn Lộng Xuân vào ngày 7/2/2009, hồ Đốn đã hồi phục gần 75% diện tích so với trước đây.