Nhìn lại các đại án được đưa ra xét xử năm 2024
(Thị trường tài chính) - Năm 2024 chứng kiến hàng loạt đại án kinh tế lớn được đưa ra xét xử, phơi bày những sai phạm nghiêm trọng. Các vụ án nổi bật liên quan đến Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Tân Hoàng Minh, và vụ án Việt Á liên quan đến kit xét nghiệm Covid-19.
Việt Á - Vụ án điển hình của lợi ích nhóm
Chiều ngày 12/1/2024, Tòa án Nhân dân TP Hà Nội đã tuyên án đối với 38 bị cáo trong vụ đại án Việt Á, vụ án điển hình của lợi ích nhóm và tham nhũng có hệ thống, gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng cho tài sản Nhà nước. Những bản án được công bố phản ánh đúng mức độ sai phạm của từng bị cáo và nhận được sự đồng thuận của dư luận.
Cựu Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long nhận mức án 18 năm tù do nhận hối lộ hơn 51 tỷ đồng. Cựu Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Chu Ngọc Anh bị tuyên phạt 3 năm tù, cựu Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương Phạm Xuân Thăng lãnh 5 năm tù, và Phan Quốc Việt - Tổng Giám đốc Công ty Việt Á - nhận mức án nghiêm khắc nhất, 29 năm tù giam. Các bị cáo còn lại, bao gồm lãnh đạo các sở, ngành, CDC địa phương và nhân viên Công ty Việt Á, bị tuyên phạt từ 3 năm đến 14 năm tù. Đáng chú ý, cựu Giám đốc CDC Bình Dương Nguyễn Thành Danh là bị cáo duy nhất được miễn trách nhiệm hình sự.
Việt Á - Vụ án điển hình của lợi ích nhóm
Theo kết quả điều tra, Công ty Việt Á đã sản xuất hơn 8,7 triệu bộ kit xét nghiệm Covid-19, nâng khống giá nguyên liệu đầu vào và bán cho nhiều đơn vị y tế trên cả nước, thu lợi bất chính hơn 1.235 tỷ đồng. Đặc biệt, Việt Á chi hàng chục tỷ đồng để "cảm ơn" quan chức đưa ra các quyết định trái pháp luật và chi phần trăm ngoài hợp đồng cho lãnh đạo các đơn vị. Tại tòa, các bị cáo thừa nhận hành vi sai phạm và đã nộp khắc phục hơn 77 tỷ đồng cùng 2,65 triệu USD trước khi xét xử.
Trong các ngày 15-17/5/2024, Tòa án Cấp cao tại Hà Nội đã xét xử phúc thẩm vụ án do có đơn kháng cáo. Cựu Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long được giảm án từ 18 năm xuống 17 năm tù nhờ những đóng góp lớn cho ngành y tế và tích cực khắc phục hậu quả bằng cách nộp thay 1 tỷ đồng cho bị cáo Phan Quốc Việt.
Tân Hoàng Minh - Vụ án kinh tế "khủng"
Ngày 25/9/2024, Tòa án Cấp cao tại Hà Nội mở phiên phúc thẩm để xem xét kháng cáo của Đỗ Anh Dũng, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Tân Hoàng Minh. Trước đó, ông Dũng bị Tòa án TP Hà Nội tuyên phạt 8 năm tù về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản".
Theo cáo trạng, năm 2022, khi Tân Hoàng Minh gặp khó khăn tài chính, ông Dũng chỉ đạo con trai, Đỗ Hoàng Việt, huy động vốn qua phát hành trái phiếu. Các công ty con thuộc tập đoàn đã thực hiện 9 đợt chào bán trái phiếu riêng lẻ, thu được gần 14.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, số tiền này đã bị sử dụng sai mục đích, gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng với 8.643 tỷ đồng bị chiếm đoạt. Đây là một trong những vụ án kinh tế lớn nhất liên quan đến phát hành trái phiếu, ảnh hưởng tiêu cực đến niềm tin của nhà đầu tư và sự ổn định của thị trường tài chính.
Tại phiên phúc thẩm, ông Dũng xin giảm án, cho rằng không có ý định chiếm đoạt tài sản và mục đích phát hành trái phiếu là để đầu tư vào các dự án của tập đoàn. Ông cũng trình bày đã khắc phục toàn bộ hậu quả, hoàn trả số tiền cho các bị hại và đưa ra các tình tiết giảm nhẹ như đang điều trị ung thư dạ dày, có bố vợ là người có công với cách mạng, và tập đoàn đã đóng góp từ thiện. Đại diện Viện kiểm sát ghi nhận các tình tiết giảm nhẹ và đề nghị giảm án từ 6 đến 9 tháng tù. Sau khi nghị án, Hội đồng xét xử quyết định giảm án từ 8 năm xuống 7 năm tù. Con trai ông, bị cáo Đỗ Hoàng Việt, Phó Tổng giám đốc Tân Hoàng Minh, lĩnh 36 tháng tù. Các bị cáo khác bị phạt từ 18 tháng tù treo đến 30 tháng tù giam.
Vạn Thịnh Phát - Vụ án kinh tế lớn nhất trong lịch sử
Tòa án Nhân dân Cấp cao tại TP.HCM vừa tuyên y án tử hình đối với bà Trương Mỹ Lan, Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, về các tội tham ô tài sản, vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động tín dụng và đưa hối lộ. Tổng hợp hình phạt cao nhất là tử hình, khép lại một trong những vụ án kinh tế lớn nhất trong lịch sử ngành ngân hàng tại Việt Nam.
Theo bản án, bà Trương Mỹ Lan đã lợi dụng quyền kiểm soát Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) để thực hiện nhiều hành vi vi phạm nghiêm trọng. Từ năm 2012, sau khi hợp nhất ba ngân hàng yếu kém thành SCB, bà Lan nắm giữ tới 91,5% cổ phần ngân hàng này và chỉ đạo lập các hồ sơ vay vốn khống nhằm rút tiền trái phép.
Giai đoạn từ năm 2012 đến 2017, bà Lan chỉ đạo lãnh đạo SCB và Tập đoàn Vạn Thịnh Phát tạo hồ sơ giả cho 304 khách hàng với 368 khoản vay. Các khoản vay này đến năm 2022 còn dư nợ hơn 132.000 tỷ đồng, gây thiệt hại thực tế 64.600 tỷ đồng sau khi cấn trừ tài sản đảm bảo. Từ năm 2018 đến 2022, bà Lan tiếp tục lập khống 916 hồ sơ vay vốn tại SCB với tổng số tiền 545.000 tỷ đồng, trong đó chiếm đoạt hơn 304.000 tỷ đồng. Hậu quả là SCB rơi vào tình trạng mất khả năng thanh toán, kéo theo nhiều hệ lụy đối với hệ thống tài chính quốc gia.
Ngoài ra, để che giấu tình trạng yếu kém của SCB, bà Lan đã chỉ đạo cấp dưới mua chuộc đoàn thanh tra của Ngân hàng Nhà nước. Võ Tấn Hoàng Văn, cựu Tổng giám đốc SCB, đã 4 lần đưa tổng cộng 5,2 triệu USD cho bà Đỗ Thị Nhàn, Cục trưởng Cục Thanh tra, Giám sát Ngân hàng Nhà nước, cùng nhiều thành viên khác trong đoàn thanh tra nhận tiền và quà để bưng bít sai phạm.
Các đồng phạm trong vụ án cũng bị tuyên các mức án nghiêm khắc. Bùi Anh Dũng, cựu Chủ tịch HĐQT SCB, bị tuyên án chung thân về tội tham ô tài sản và 19 năm tù về vi phạm quy định trong hoạt động ngân hàng, tổng hợp hình phạt là chung thân. Võ Tấn Hoàng Văn nhận mức án chung thân, Tạ Chiêu Trung, cựu thành viên HĐQT SCB, lĩnh 18 năm tù.
Hội đồng xét xử nhận định, hành vi của bà Trương Mỹ Lan và các đồng phạm không chỉ gây thiệt hại nghiêm trọng về kinh tế mà còn làm suy giảm niềm tin vào hệ thống tài chính, ảnh hưởng lớn đến sự ổn định của nền kinh tế quốc gia. Việc lợi dụng quyền lực, thao túng ngân hàng để trục lợi cá nhân của bà Lan và nhóm lợi ích liên quan đã để lại hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, khó khắc phục.
Với tổng thiệt hại lên đến hàng trăm nghìn tỷ đồng, vụ án này được xem là đại án kinh tế có quy mô và mức độ nghiêm trọng hàng đầu. Bản án tử hình dành cho bà Trương Mỹ Lan là hồi chuông cảnh tỉnh mạnh mẽ đối với các hành vi thao túng tài chính và vi phạm pháp luật trong hoạt động ngân hàng.
