Nasdaq lao dốc, nỗi lo suy thoái kinh tế bao trùm: Lo bong bóng dot com lặp lại

Bài học từ bong bóng dotcom năm 2000

Cách đây 25 năm, một đợt tăng giá kéo dài nhiều năm của chứng khoán Mỹ đạt đỉnh trước khi lao dốc không phanh, khiến Nasdaq mất tới 77% giá trị trong vòng 2 năm sau đó. 

Giờ đây, “bong bóng dotcom” trở thành cụm từ ám chỉ sự hưng phấn thái quá với công nghệ mới. Một số chuyên gia nhận xét, việc hàng loạt nhà đầu tư khi ấy đổ tiền vào những công ty internet thua lỗ, khiến thị trường sụp đổ là điều tất yếu.

Tuy nhiên, nếu nhìn lại những gì giới tài chính nói vào tháng 3/2000, họ cho rằng việc xác định chính xác thời điểm thị trường đảo chiều không hề dễ dàng. Dù các cơ quan quản lý đã cảnh báo về những mô hình kinh doanh thiếu thực tế và lời khuyên đầu tư mang tính thiên vị, nhiều bài báo thời điểm đó vẫn mô tả Nasdaq là “hiện tượng phi thường” và đang đạt đến “những đỉnh cao chóng mặt”. 

Ngay cả khi chỉ số này bắt đầu lao dốc, giới phân tích vẫn kỳ vọng thị trường sẽ “lấy lại cân bằng” và “tiếp tục phục hồi”.

Ảnh minh họa. nguồn: FT 

Chuyên gia từ Financial Times bình luận: “Những diễn biến lịch sử đó càng trở nên đáng lưu ý trong tuần này”. 

Dù S&P 500 vừa lập kỷ lục mới chưa đầy 3 tuần trước, thị trường toàn cầu đang chao đảo trước những quyết định thuế quan thất thường của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Trong khi đó, một số chỉ báo kinh tế quan trọng bắt đầu cho thấy tín hiệu tiêu cực. 

Niềm tin của người tiêu dùng Mỹ đang suy giảm, đơn đặt hàng trong lĩnh vực sản xuất cũng lao dốc. Đến giữa ngày 7/3 tại Mỹ, S&P 500 đã xóa sạch toàn bộ mức tăng kể từ sau cuộc bầu cử Tổng thống.

Điều đáng lo ngại hơn là nhóm "Magnificent Seven" – bảy cổ phiếu công nghệ lớn từng dẫn dắt đà tăng trưởng của thị trường vào năm ngoái – hiện đã rơi vào vùng điều chỉnh, giảm 12% so với mức đỉnh hồi tháng 12/2024. 

Nhà đầu tư bắt đầu đặt câu hỏi về hàng tỷ USD được đổ vào AI, trung tâm dữ liệu và cơ sở hạ tầng năng lượng, cũng như khi nào khoản đầu tư đó sẽ thực sự tạo ra tăng trưởng bền vững.

Với nhiều nhà đầu tư kỳ cựu, kịch bản này gợi nhớ đến cuộc khủng hoảng dotcom, khi niềm tin vào các công ty internet sụt giảm sau đợt tăng lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) năm 1999. 

Khi chi phí huy động vốn tăng lên, các startup thua lỗ như Pets.com hay Webvan cạn tiền và sụp đổ. Nhiều nhà cung cấp dịch vụ viễn thông và công nghệ cũng rơi vào khó khăn, kéo thị trường chung đi xuống. Đến tháng 3/2001, Mỹ chính thức rơi vào suy thoái.

Những điểm tương đồng và khác biệt với thị trường hiện tại

Dù vậy, giới phân tích lưu ý lịch sử sẽ không lặp lại hoàn toàn. Khi bong bóng dotcom vỡ, phần lớn các công ty công nghệ chỉ là những startup non trẻ. Trong khi đó, nhóm Magnificent Seven bao gồm những tập đoàn có lợi nhuận cao nhất thế giới như Apple, Amazon, Microsoft, cùng với Nvidia - nhà cung cấp quan trọng nhất cho ngành AI.

Những startup thế hệ này cũng khó theo dõi hơn, do nhiều công ty tránh niêm yết và nằm trong danh mục của các quỹ đầu tư mạo hiểm hoặc quỹ tư nhân lâu hơn trước.

Nhưng một dấu hiệu đáng lo ngại xuất hiện: tổng tài sản của các quỹ đầu tư tư nhân đang thu hẹp lại – điều chưa từng xảy ra trong nhiều thập kỷ qua. Lãi suất cao buộc ngay cả những công ty giàu có nhất cũng phải thận trọng hơn. Thêm vào đó, sự bất ổn xung quanh chính sách thuế quan của ông Trump có thể càng làm giảm động lực đầu tư của doanh nghiệp. Hệ lụy đối với nền kinh tế được dự đoán sẽ rất nghiêm trọng.

"Có nhiều thứ thay đổi, nhưng bản chất con người thì không. Tất cả dấu hiệu của một bong bóng kinh điển đều đã xuất hiện", nhà báo tài chính Jim Grant nhận định. Ông từng dự đoán chính xác cả vụ nổ bong bóng dotcom và khủng hoảng tài chính 2008.

Đồng thời, ông cũng cảnh báo: “Các mô hình có thể quen thuộc, nhưng thời điểm xảy ra lại khó đoán. Những người đặt cược vào kịch bản suy thoái sớm thường phải chịu đựng lâu nhất”. 

Ảnh minh họa. Nguồn: FT 

Bản thân Grant là minh chứng rõ ràng. Dù dự đoán của ông đúng, nhưng vì quá sớm, những nhà đầu tư nghe theo khuyến nghị của ông đã bỏ lỡ nhiều khoản lợi nhuận đáng kể trước khi thị trường thực sự sụp đổ.

Trường hợp của Nvidia năm nay là một ví dụ đáng chú ý. Khi startup Trung Quốc DeepSeek tuyên bố có thể vận hành AI với mức tiêu thụ điện năng thấp hơn, giá trị vốn hóa của Nvidia đã mất 600 tỷ USD chỉ trong tháng 1, kéo theo sự lao dốc của cả nhóm cổ phiếu công nghệ và hạ tầng năng lượng. 

Nhưng sau đó, cổ phiếu Nvidia lại phục hồi phần lớn mức giảm, khi giới đầu tư tin rằng AI giá rẻ sẽ thúc đẩy nhu cầu và gia tăng chi tiêu. Nhưng đà hồi phục đó cũng không kéo dài. Hiện tại, cổ phiếu Nvidia đã giảm khoảng 25% so với mức đỉnh trong 52 tuần qua. 

Theo Financial Times