Loại quả được ví như ‘ngọc màu vàng’ với tất cả các bộ phận đều là nguồn dược liệu quý, tốt cho dạ dày, tiêu hóa, đẹp da
(Thị trường tài chính) - Từ thịt quả, vỏ, hạt cho đến lá và rễ, tất cả đều có thể được sử dụng trong y học cổ truyền để điều trị nhiều loại bệnh khác nhau.
Quả quýt từ lâu đã được coi là một loại trái cây quý giá, không chỉ bởi hương vị thơm ngon mà còn bởi những giá trị dược liệu mà nó mang lại. Theo BSCKII Huỳnh Tấn Vũ, từ Bệnh viện Đại học Y Dược TP. HCM, quýt là một trong những loại quả được đặc biệt coi trọng trong y học cổ truyền bởi mọi bộ phận của cây quýt đều có thể được sử dụng làm thuốc.
Người xưa thậm chí còn gọi quýt là "ngọc màu vàng" để biểu thị sự quý giá của nó. Ở Trung Quốc, quýt còn được xem như một biểu tượng của may mắn, thường xuất hiện trong các lễ tết hay được dùng trong đêm tân hôn để mang lại phúc lộc.
Trong y học hiện đại, quả quýt được biết đến như một vị thuốc quý, với múi, vỏ và hạt đều có công dụng chữa bệnh.
"Vỏ quýt còn là vị thuốc tốt điều trị cao huyết áp, nhồi máu cơ tim. Vỏ quýt có tác dụng tốt với các chứng bệnh tỳ vị khí trệ, chướng bụng, rối loạn tiêu hóa, kém ăn, buồn nôn, ho nhiều đờm, khó chịu trong lồng ngực...", bác sĩ Vũ nói, theo báo Phụ nữ Việt Nam.
Thịt quả quýt chứa nhiều thành phần dinh dưỡng có lợi như đường, protein, lipid, vitamin và axit hữu cơ, cùng các khoáng chất quan trọng. Quả quýt rất có ích cho những người mắc các bệnh như cao huyết áp, bệnh mạch vành, đau dạ dày, suy dinh dưỡng và cơ thể suy nhược sau khi ốm dậy.
Vỏ quýt - "Trần bì" trong y học cổ truyền
Vỏ quýt, hay còn được gọi là "trần bì" trong y học cổ truyền, có tính ấm và mang lại nhiều công dụng chữa bệnh. Trần bì giúp kiện vị (tăng cường chức năng dạ dày), long đờm (trị ho có đờm), trị phong, lợi tiểu và chữa các chứng như ợ hơi, đau thượng vị. Vỏ quýt còn chứa các thành phần quan trọng như tinh dầu thơm gluccoxit orange, aldehit lemon và axit béo, giúp kích thích tim và ức chế hoạt động quá mức của dạ dày, ruột và tử cung. Bác sĩ Vũ nhấn mạnh: "Vỏ quýt còn là vị thuốc tuyệt vời giúp điều trị cao huyết áp và nhồi máu cơ tim, đồng thời có tác dụng với các chứng bệnh tỳ vị khí trệ, chướng bụng, rối loạn tiêu hóa, kém ăn, buồn nôn và ho có đờm."
Xơ và hạt quýt - Những phần bị bỏ quên nhưng giá trị
Xơ quýt, phần mà nhiều người thường bỏ đi khi ăn, thực ra có vị đắng và tính bình, chứa nhiều vitamin P giúp phòng ngừa và chữa trị cao huyết áp, đặc biệt hữu ích cho người cao tuổi. Xơ quýt còn có tác dụng điều hòa khí huyết, tan đờm, thông kinh lạc và thường được sử dụng để chữa ho tức ngực hay ho ra máu.
Một phần khác của quả quýt mà thường bị bỏ qua là hạt quýt. Hạt quýt có vị đắng, tính bình, và có công dụng điều hòa khí, giảm đau, tan u cục. Hạt quýt thường được dùng trong các bài thuốc chữa các bệnh như sa nang, sưng đau tinh hoàn, đau lưng và viêm tuyến sữa.
Lá và rễ quýt - kho tàng dược liệu từ thiên nhiên
Không chỉ quả, vỏ hay hạt, mà ngay cả lá và rễ của cây quýt cũng là những dược liệu quý giá trong y học cổ truyền. Lá quýt có vị đắng, tính bình, có tác dụng trợ gan, hành khí, tiêu thũng và tan u cục. Lá quýt thường được sử dụng để điều trị các chứng đau mạn sườn, sa nang, đau vú và u cục ở vú. Còn rễ quýt có tác dụng trị đau răng, mụn nhọt, phong thấp, đau lưng và đau mình.
Bác sĩ Vũ giới thiệu một số bài thuốc từ quýt như sau:
Chữa cảm mạo: Sử dụng vỏ quýt tươi 30g kết hợp với phòng phong 15g, sắc lấy nước uống cùng đường trắng.
Chữa ho do phong nhiệt: Vỏ rễ quýt 20g, rễ dâu 10g và cam thảo nam 10g được sắc uống trong ngày.
Chữa nôn mửa: Vỏ quýt 10g và lá tỳ bà 15g sắc nước uống.
Chữa kiết lỵ: Vỏ thân quýt, vỏ quả lựu, vỏ chuối hột, rễ tầm xuân và búp ổi được kết hợp trong bài thuốc sắc uống.
Ngoài ra, rễ quýt còn được sử dụng trong các bài thuốc chữa đau bụng, đau lưng, viêm tuyến sữa, và thậm chí là mụn nhọt.
Một số bài thuốc phổ biến từ quýt
Dưới đây là một số bài thuốc từ quả, vỏ, hạt và lá quýt mà bác sĩ Vũ giới thiệu:
Chữa sâu răng: Rễ quýt được rửa sạch, thêm muối rồi nhai và ngậm để giảm đau.
Chữa sưng tấy, ứ huyết: Lá quýt 40g, chia đôi - một phần sắc uống, phần còn lại giã nát và đắp lên chỗ bị thương.
Chữa cảm cúm, nhức đầu: Sử dụng lá quýt cùng với các loại lá khác như sả, cúc tần, đại bi, hương nhu để đun nước uống và xông hơi.
Quả quýt thực sự là một loại dược liệu thiên nhiên quý giá với nhiều công dụng chữa bệnh đáng kể. Từ thịt quả, vỏ, hạt cho đến lá và rễ, tất cả đều có thể được sử dụng trong y học cổ truyền để điều trị nhiều loại bệnh khác nhau. Mặc dù quýt là loại quả phổ biến trong cuộc sống hàng ngày, nhưng nhiều người vẫn chưa biết tận dụng hết các lợi ích của nó. Việc hiểu rõ và sử dụng đúng cách các phần của quả quýt có thể giúp cải thiện sức khỏe và chữa trị nhiều bệnh tật, từ những căn bệnh thông thường đến những vấn đề sức khỏe phức tạp hơn.
